„Wolne piątki” jako atrakcyjny benefit – wywiad z Markiem Strokoniem z Polskich Zakładów Lotniczych Sp. z o.o.

Zdecydowali się Państwo na wprowadzenie „Wolnych Piątków” jako benefit dla pracowników. Na czym polega to rozwiązanie?
W ramach tego benefitu pracownicy otrzymują wolny co drugi piątek w zamian za wydłużenie czasu pracy do dziewięciu godzin w dniach od poniedziałku do czwartku. Stąd też wzięła się nazwa: „Wolne Piątki”.

Kiedy wprowadziliście Państwo „Wolne Piątki” i co wpłynęło na podjęcie tej decyzji? Skąd pomysł na zmianę systemu pracy?
W 2015 roku Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o. o. stały się częścią międzynarodowego koncernu Lockheed Martin, w którym taki system z powodzeniem funkcjonuje od kilku lat. Od pierwszych dni integracji rozpoczęły się więc rozmowy na temat możliwości wdrożenia u nas podobnego rozwiązania. W tamtym okresie jednak skupialiśmy się na wielu innych sprawach biznesowych związanych z integracją dwóch dużych firm, które z oczywistych względów miały pierwszeństwo. Jednak „Wolne Piątki” były cały czas obecne w naszych wewnętrznych dyskusjach, gdyż Zarząd Spółki dostrzegał wiele zalet tego rozwiązania. Ostatecznie po miesiącach analiz i przygotowań, system został wdrożony od początku 2019 roku.

Jakie korzyści dla pracownika płyną z tego rozwiązania?
Przede wszystkim pracownicy otrzymują dodatkowych ok. 26 wolnych piątków w ciągu roku. Każdy z pracowników objęty systemem może ten dzień poświęcić na spotkanie z rodziną, realizację swoich pasji czy załatwienie spraw urzędowych lub prywatnych, na które zwykle nie ma czasu w ciągu tygodnia. Nie bez powodu dzień wolny przypada w piątek, bo dzięki temu pracownicy mają możliwość korzystania z przedłużonego weekendu. Inną istotną korzyścią, w szczególności dla osób dojeżdżających do pracy z dalszych miejscowości jest to, że dzięki wolnym piątkom zmniejsza się znacznie liczba dni dojazdu do pracy, co oczywiście przekłada się również na oszczędności.
Dosyć ważną, a nie oczywistą korzyścią, stały się zmienione godziny dojazdu do pracy. PZL ma swoją siedzibę w Mielcu w Specjalnej Strefie Ekonomicznej. Oprócz naszej fabryki zlokalizowanych jest tu wiele firm, w szczególności produkcyjnych. W większości z nich godziny pracy to standardowo 7:00-15:00. Poruszanie się w tym czasie samochodem może być bardzo uciążliwe, bo na ulicach miasta panuje wtedy wzmożony ruch. Pracownicy objęci systemem „Wolnych Piątków” pracują 9 godzin i mogą rozpoczynać pracę elastycznie już od godziny 6:30 bądź po godz. 7:00. Dzięki temu omijają największy ruch na ulicach i nie tracą niepotrzebnie czasu na stanie w korkach. Pracownicy oszczędzają od kilkunastu do kilkudziesięciu minut dziennie na dojazdach, dzięki czemu w perspektywie roku mają kilka dni więcej dla siebie.

A jakie korzyści czerpie z tego rozwiązania pracodawca?
Po przejęciu PZL Mielec przez Lockheed Martin jednym z najważniejszych celów była dla nas integracja naszej firmy z korporacją. Zależało nam na tym, aby m.in. uspójnić zasady i wartości, co oznaczało też możliwość skorzystania przez pracowników z systemu „Wolnych Piątków”. W Mielcu pracujemy podobnie jak nasi współpracownicy ze Stanów Zjednoczonych. Udało nam się tak zaprojektować harmonogram, że podczas gdy amerykańscy i międzynarodowi pracownicy mają wolny piątek, ten sam piątek jest dniem wolnym również w Polsce.
Bez wątpienia system jest atrakcyjnym benefitem dla kandydatów do pracy w naszej Spółce. „Wolne Piątki” cieszą się także uznaniem naszych aktualnych pracowników, zwłaszcza, że nie są obligatoryjne. W obszarach objętych tym systemem dajemy możliwość wyboru pracy zarówno w trybie tradycyjnym, ośmiogodzinnym, jak i w dziewięciogodzinnym, zgodnie z założeniami programu „Wolnych Piątków”.

Jak zapewniacie płynność pracy poszczególnych działów?
Pierwotne założenie było takie, że wszyscy pracownicy PZL Mielec będą pracować w systemie „Wolnych Piątków”. To oznaczało, że poza niezbędnymi obszarami fabryka byłaby zamknięta co drugi piątek. Po długich analizach biznesowych, technicznych, społecznych i weryfikacji różnych scenariuszy uznaliśmy, że nie jest to możliwe. Pracownicy produkcji i bezpośredniego wsparcia produkcji nie zostali objęci tym systemem. Ale fabryka, taka jak PZL Mielec to organizm składający się z wielu powiązanych naczyń i nie ma możliwości, aby jeden obszar pracował bez drugiego. Żeby zapewnić płynność pracy, podobnie jak koledzy w Stanach Zjednoczonych zdecydowaliśmy się na wprowadzenie dwóch harmonogramów - A i B. Jeśli pracownik danego obszaru pracuje w harmonogramie A i dla niego dany piątek jest dniem wolnym, to inny pracownik tego samego obszaru może pracować w harmonogramie B i w ten sam piątek jest normalnie w pracy. W kolejnym tygodniu następuje zamiana. Dzięki temu pracownicy mogą wzajemnie się zastępować. Dodatkowo system „Wolnych Piątków” jest systemem dobrowolnym, więc są również pracownicy, którzy w ogóle z niego nie skorzystali i pracują w tzw. systemie C po 8 godzin, przez 5 dni w tygodniu. Oni też zapewniają wsparcie w wolne piątki.




Kto może skorzystać z tego benefitu?
Z benefitu w postaci „Wolnego Piątku” może korzystać każdy pracownik z obszarów, które zostały objęte tym systemem. To do pracownika należy decyzja, czy chce skorzystać z programu, czy nie. Oczywiście taka decyzja musi być uzgodniona z przełożonym, który ma za zadanie zapewnić sprawne funkcjonowanie swojej komórki. Najczęściej sprowadza się to tylko do uzgodnienia, czy pracownik będzie pracował w harmonogramie A, czy ewentualnie w harmonogramie B. Musimy też pamiętać, że nie wszyscy decydują się na skorzystanie z tego benefitu i prawie w każdym obszarze są pracownicy pracujący w systemie C. To zapewnia większy komfort przełożonym w elastycznym zarządzaniu swoim zespołem. Do tej pory nie było przypadku, w którym kierownik nie zgodził się na objęcie pracownika systemem „Wolnych Piątków”.

Które działy nie są objęte systemem „Wolnych Piątków”?
Obszarami, które nie zostały objęte systemem, są produkcja oraz obszary bezpośredniego wsparcia produkcji, czyli kontrola jakości. Zakładaliśmy, że po wdrożeniu „Wolnych Piątków” w obszarach biznesowych, wprowadzimy ten system w połowie 2019 roku również na produkcji. Jednak dogłębna, kilkumiesięczna analiza wykazała, że jest za duże ryzyko biznesowe dla Spółki, aby system czasu pracy obowiązywał w tej formie również na produkcji. Byłoby to możliwe, gdyby wszyscy pracownicy produkcji zostali objęci nowym systemem czasu pracy. Jednak na zasadzie dobrowolności – tak, jak mamy to wypracowane w obszarach biznesowych, okazało się to niemożliwe.

Ilu pracowników rzeczywiście korzysta z tzw. „Wolnych Piątków”?
Wdrożenie systemu „Wolnych Piątków” następowało etapowo od 2019 roku. Większość obszarów zostało objętych systemem od początku 2019, ale w każdym kwartale roku do systemu przystępowały kolejne obszary.
Aktualnie w skali całej Spółki około 480 pracowników jest objętych systemem „Wolnych Piątków”, co stanowi 30% wszystkich pracowników. Natomiast w obszarach, które zostały objęte tym systemem, 70% pracowników korzysta z tego systemu, a 30% zdecydowało się pozostać w podstawowym systemie czasu pracy.

Jakie były koszty wdrożenia tego rozwiązania?
Koszty były relatywnie niskie w stosunku do wielkości firmy. W zasadzie sprowadziły się przede wszystkim do czasu, który musiał zostać poświęcony na analizy, przygotowanie, a następnie wdrożenie tego systemu przez osoby biorące udział w projekcie. Korzystaliśmy też z zewnętrznego konsultanta prawnego, który wspierał nas w najtrudniejszych aspektach. Największy koszt stanowiło dostosowanie naszego systemu informatycznego do równoważnego systemu czasu pracy, z którego do tej pory nie korzystaliśmy.

Z jakimi wyzwaniami się Państwo spotkali przy wdrażaniu tego procesu?
Tych wyzwań na początku było naprawdę sporo. Nie mogliśmy jedynie przenieść tego systemu i zasad obowiązujących w korporacji do Polski w istniejącej już formie, bo system prawny Polski i Stanów Zjednoczonych jest zupełnie inny. Każdy kto ma do czynienia trochę więcej z tematyką czasu pracy wie, jaki to jest złożony i problematyczny element prawa pracy. Jedyną możliwością wprowadzenia „Wolnych Piątków” w Polsce było wdrożenie równoważnego systemu czasu pracy, który choć funkcjonował w wewnętrznych przepisach, w PZL Mielec nigdy nie był stosowany. Wprowadzenie tego rozwiązania było możliwe dzięki uzgodnionemu porozumieniu ze związkami zawodowymi funkcjonującymi w naszej Spółce. Wypracowanie rozwiązania zostało poprzedzone miesiącami analiz prawnych, biznesowych czy społecznych.
Na początku rozważaliśmy wdrożenie tego systemu w całej Spółce na zasadzie obligatoryjności, jednak z biegiem czasu okazało się, że ilu pracowników, tyle opinii, potrzeb i problemów. Pojawiły się m.in. kwestie dojazdów do pracy czy godzin otwarcia przedszkoli, żłobków i szkół, do których uczęszczają dzieci naszych pracowników. Do tego dochodzą takie problemy, jak np. ograniczona liczba miejsc parkingowych na strefie ekonomicznej. Najtrudniejsze do rozwiązania okazały się ograniczenia w pracy powyżej 8 godzin dla rodziców dzieci do lat 4 oraz dla osób niepełnosprawnych. Wszystkie te sprawy trzeba było przeanalizować, zestawić z potrzebami biznesowymi i zaproponować jakieś rozwiązania. Było przy tym sporo pracy, ale ostatecznie udało się wspólnie dojść do porozumienia.

Czy wprowadzenie „Wolnych Piątków” wpłynęło na zwiększenie zainteresowania kandydatów do pracy u Państwa?
Myślę, że jest to jeden z ciekawszych benefitów, który możemy zaproponować kandydatom do pracy w Polskich Zakładach Lotniczych Sp. z o. o., w szczególności istotny dla osób młodych i dojeżdżających z dalszych miejscowości. Wydaje mi się, że ten benefit w podejmowaniu decyzji o zatrudnieniu u nas jest dodatkowym atutem.

Jaki jest wpływ systemu na biznesowe funkcjonowanie firmy?
Dużo się zmieniło w sposobie funkcjonowania firmy. Organizacja musiała się po prostu tego systemu nauczyć. Wiadomo, że w co drugi piątek duża liczba pracowników ma wolne, stąd w ten dzień nie planuje się żadnych istotnych działań czy spotkań, poza tymi naprawdę niezbędnymi. Wydłużony dzień pracy pozwala nam za to na realizację większej ilości zadań w ciągu 9-godzinnego dnia. Z drugiej jednak strony nasi klienci czy dostawcy w wolne dla nas piątki pracują normalnie i my musimy się do tego dostosować. Jeżeli jest np. jakiś odbiór naszego produktu i klient życzy sobie, aby było to możliwe w wolny dla nas piątek, to my musimy zorganizować pracowników tak, aby to było sprawnie zrealizowane.
Ze względu na różnicę czasu pomiędzy Polską a Stanami Zjednoczonymi przed wprowadzeniem „Wolnych Piątków” często musieliśmy zostawać w biurze po godzinach pracy lub pracować z domu. Teraz, dzięki naszemu systemowi, część zadań możemy wykonywać w trakcie dodatkowej godziny.

Jakie jeszcze benefity oferują Państwo swoim pracownikom?
Zawsze powtarzam, że benefitem pracy w Polskich Zakładach Lotniczych Sp. z o. o. jest możliwość brania udziału w produkcji śmigłowców i samolotów, które później można obserwować na niebie. To naprawdę przyjemne uczucie, zobaczyć śmigłowiec Black Hawk, produkowany w Mielcu nad miastem czy w telewizji. Praca w PZL Mielec daje możliwość rozwoju w jednej z największych korporacji lotniczych na świecie i jednej z największych firm lotniczych w Polsce.
W Spółce pracownicy mogą liczyć na prywatną opiekę medyczną, Pracowniczy Program Emerytalny ze składką 5% wynagrodzenia całkowicie finansowany przez pracodawcę, ubezpieczenie zbiorowe pokrywane przez pracodawcę, program wsparcia dla pracowników EAP, rozbudowany Fundusz Świadczeń Socjalnych z dofinansowaniem do karnetów sportowych, wycieczek, wczasów indywidualnych czy imprez dla dzieci. Mocnym punktem Polskich Zakładów Lotniczych Sp. z o. o. są liczne programy rozwojowe dla różnych grup pracowników. Jednym z najbardziej unikatowych benefitów jest program edukacyjny finansujący całkowicie opłaty za studia pracowników, koszty podręczników czy zapewniający dodatkowe dni wolne od pracy. Jestem pewien, że każdy, kto zdecyduje się na pracę w PZL Mielec, znajdzie tutaj coś dla siebie. Jeśli będzie to akurat wolny dzień w co drugi piątek to tylko dowód na to, że warto było ten system w PZL Mielec wprowadzić.


Dziękuję za rozmowę.