Koszty pracy w krajach Unii Europejskiej

Zgodnie z definicją Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), koszt pracy to całkowity koszt poniesiony przez pracodawcę w związku z zatrudnieniem pracownika. W ten sposób rozumiany koszt pracy obejmuje: wynagrodzenie za wykonaną pracę, wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy, premie i gratyfikacje, koszt posiłków, napojów, płatności w naturze, koszt mieszkań pracowników ponoszonych przez pracodawcę, wydatki pracodawcy na ubezpieczenia społeczne, koszty szkolenia, świadczenia społeczne i inne, takie jak: koszty transportu pracowników, odzież robocza, koszty rekrutacji oraz podatki traktowane jako koszty pracy.

Ile kosztuje zatrudnienie polskiego pracownika?

Koszty pracy w Polsce znacznie różnią się ze względu na branżę. Według danych GUS najwyższe, w ujęciu miesięcznym i godzinowym, wystąpiły w informacji i komunikacji. Niewątpliwie wpływ na to ma szybki w ostatnich latach wzrost wynagrodzeń w tej branży. Zwracają uwagę również wysokie koszty pracy w górnictwie.

Udział wynagrodzeń całkowitych w kosztach pracy w 2016 w Polsce według danych GUS wyniósł 77,5%. Najwyższy udział wynagrodzeń w kosztach pracy wystąpił w sekcji działalność finansowa (81,6%). Z kolei najniższy udział wynagrodzeń zasadniczych w górnictwie (26%).
Poniższa tabela prezentuje udział poszczególnych składowych w całkowitych kosztach pracy.

Koszty pracy w Polsce na tle Unii Europejskiej

Z danych Eurostatu wynika, że w 2017 roku jednostkowe koszty pracy w Polsce wyniosły 9,4 EUR za godzinę, przy średniej unijnej wynoszącej 26,8 EUR. W poszczególnych krajach wspólnoty wahały się w granicach od 4,9 EUR do 42,6 EUR.
Dane pokazują znaczne rozbieżności pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi. Polska należy do grupy państw o relatywnie niskich kosztach pracy. Najniższe wystąpiły w Bułgarii (4,9 EUR), Rumunii (6,3 EUR), Litwie (8 EUR), Łotwie (8,1 EUR), Węgrzech (9,1 EUR) i Polsce (9,4 EUR). Spośród krajów Unii Europejskiej, na drugim biegunie znalazła się Dania (42,5 EUR), Belgia (39,6 EUR), Szwecja (38,3 EUR) i Luksemburg (37,6 EUR).
W 2017 roku udział pozapłacowych kosztów pracy w kosztach pracy ogółem w Unii Europejskiej wynosił 24%. W państwach członkowskich UE udział pozapłacowych kosztów pracy również był bardzo zróżnicowany. Najwyższy wystąpił we Francji (32,8%), w Szwecji (32,6 %), na Litwie (28,8 %) i we Włoszech (27,7 %). Jak wynika ze statystyk Eurostatu, najmniejsze obciążenie wynikające z pozapłacowych kosztów pracy występowało na Malcie i w Luksemburgu - odpowiednio 6,5% i 12,2%. Polska należy do krajów o stosunkowo niskim udziale pozapłacowych kosztów, wynoszącym 19,2% całkowitych kosztów pracy w 2017 roku. Należy dodać, że w większości krajów udział kosztów pozapłacowych w kosztach pracy wzrasta z roku na rok.

Dynamika kosztów pracy

Mimo tego, że wysokość kosztów pracy w Polsce należy do jednych z najniższych w Europie, ich dynamika jest wysoka. Pod względem tempa wzrostu kosztów pracy znajdujemy się w unijnej czołówce.
Łączne koszty zatrudnienia wyrażone w euro w Unii Europejskiej wzrosły w 2017 roku o 2,3% w porównaniu do poprzedniego roku. Największy wzrost godzinowych kosztów zaobserwowano w Rumunii (17,8%) i Bułgarii (12,5%).
Koszty płacowe w 2017 roku wzrosły o 2,4% w całej Unii, pozapłacowe zaś o 2,1% w porównaniu do poprzedniego roku. Pod względem dynamiki wzrostu kosztów wynagrodzeń na pierwszym miejscu znalazła się Rumunia (17,9%). Natomiast wśród wszystkich krajów Unii, największa dynamika wzrostu kosztów pozapłacowych wystąpiła w Rumunii (17,7%) i Bułgarii (13,3%). Stosunkowo wysoka dynamika wzrostu tego wskaźnika wystąpiła również w Polsce (6%). Z kolei największy spadek zanotowano w Luksemburgu (-7,8) i na Węgrzech (-5,1%).
Z danych Eurostatu wynika również, że koszty pozapłacowe rosną w naszym kraju w podobnym tempie co wynagrodzenia. Warto zwrócić uwagę na takie kraje jak Luksemburg czy Węgry, gdzie koszty wynagrodzeń wzrosły, zaś koszty pozapłacowe spadły. Świadczy to o tym, że w tych krajach z wypracowanego wzrostu gospodarczego w coraz większym stopniu korzystają sami pracownicy, a nie państwo.


Podsumowanie
Jak wynika z Eurostatu koszt zatrudnienia pracownika w Polsce należy do jednych z najniższych w Unii Europejskiej. Z punktu widzenia nowych inwestycji i zatrudnienia jest to pozytywne zjawisko. Niskie koszty pracy wiążą się ze stosunkowo niskimi płacami w naszym kraju. Warto wspomnieć, że wysokość kosztów pracy należy odnosić do wydajności pracy. W Polsce płace rosną wolniej niż wydajność pracy. Według danych Eurostatu, wydajność zatrudnionego w Polsce stanowi ok. 70% wydajności niemieckiego pracownika. Z kolei koszty zatrudnienia, a w szczególności wynagrodzeń, są w Polsce ponad trzykrotnie niższe niż koszty pracy w Niemczech.