Pewne są tylko dwie rzeczy: śmierć i podatki
Warto zaznaczyć, że wynagrodzenie brutto to nie jedyny koszt ponoszony przez pracodawcę w związku z naszym wynagrodzeniem. Poniższa tabela przedstawia składki opłacane przez pracownika, potrącane z jego wynagrodzenia brutto oraz te, które są ponoszone przez pracodawcę z jego kieszeni. Zatrudniony odprowadza składkę na ubezpieczenie emerytalne (9,76%), rentowe (1,5%), chorobowe (2,45%) oraz ubezpieczenie zdrowotne (9%). Składki te są odejmowane od wynagrodzenia brutto, tak więc teoretycznie opłaca je pracownik, natomiast w praktyce obowiązek obliczenia wysokości i terminowego odprowadzenia składek leży po stronie zatrudniającego. Co miesiąc przedsiębiorstwo odprowadza również składki nie ujęte w wynagrodzeniu brutto. Są to składki na ubezpieczenie emerytalne zatrudnionego (9,76%), ubezpieczenie rentowe (6,5%) oraz w zależności od rodzaju prowadzonej działalności pracodawca płaci od 0,67% do 3,6% na ubezpieczenie wypadkowe. Stopę procentową składki wypadkowej dla poszczególnych grup działalności ustala się w zależności od kategorii ryzyka ustalonej dla tej grupy. Na przykład, wysokość ubezpieczenia wypadkowego przy produkcji urządzeń elektrycznych wynosi 1,47%, a w górnictwie ropy naftowej i gazu ziemnego 3,6% - co oznacza, że ten rodzaj działalności wiąże się z najwyższym ryzykiem. Pracodawca odprowadza również składki na Fundusz Pracy (2,45%), którego głównym celem jest łagodzenie skutków bezrobocia oraz aktywizacja zawodowa i promocja zatrudnienia. Następnym funduszem pozaubezpieczeniowym, na który są odprowadzane składki przez zatrudniającego jest Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (0,1%). Jest to państwowy fundusz celowy będący instytucją gwarancyjną, która ma chronić wszelkie roszczenia pracownicze, w przypadku gdy dany pracodawca staje się niewypłacalny.
Zestawienie składek (na ubezpieczenia społeczne,
zdrowotne i fundusze pozaubezpieczeniowe) obowiązujących w 2016 roku wraz ze sposobem ich finansowania
składka
|
wysokość składki
|
finansowana przez:
|
pracodawcę
|
pracownika
|
ubezpieczenia społeczne:
|
|
|
|
- emerytalne
|
19,52%
|
9,76%
|
9,76%
|
- rentowe
|
8%
|
6,50%
|
1,50%
|
- chorobowe
|
2,45%
|
-
|
2,45%
|
- wypadkowe
|
0,67 -
3,6%
|
0,67-3,6%
|
-
|
ubezpieczenie zdrowotne
|
9%
|
-
|
9%
|
fundusze pozaubezpieczeniowe:
|
|
|
|
- Fundusz Pracy (FP)
|
2,45%
|
2,45%
|
-
|
- Fundusz Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych (FGŚP)
|
0,10%
|
0,10%
|
-
|
Źródło: opracowanie własne Sedlak & Sedlak na podstawie ZUS
Przykład 1.1. Obliczenie wynagrodzenia netto
Założenia – pracownik pracuje w tej samej miejscowości, w której mieszka. (Jest to istotna informacja, ponieważ koszt uzyskania przychodu osoby mieszkającej i pracującej w tej samej miejscowości wynosi 111,25 PLN, natomiast gdyby pracownik musiał dojeżdżać do innej miejscowości wówczas koszt uzyskania przychodu wyniósłby 139,06 PLN miesięcznie).
Kwota wolna od podatku w ujęciu miesięcznym wynosi 46,33 PLN. Pracownik otrzymuje minimalne wynagrodzenie obowiązujące w 2016 roku – 1 850 PLN brutto.
Obliczenie składek kosztów pracownika i jego dochodu netto
dla minimalnego wynagrodzenia całkowitego w Polsce w 2016 roku (w PLN)
pozycja
|
składnik wynagrodzenia
|
formuła
|
wartość danej pozycji w PLN
|
1
|
wynagrodzenie brutto
|
|
1850,00
|
|
|
|
|
2
|
składki na ubezpieczenie
społeczne, w tym:
|
a+b+c
|
253,64
|
a
|
emerytalna
|
9,76%*1
|
180,56
|
b
|
rentowa
|
1,5%*1
|
27,75
|
c
|
chorobowa
|
2,45%*1
|
45,33
|
|
|
|
|
3
|
podstawa wymiaru składki
zdrowotnej
|
1-2
|
1596,36
|
|
używana do obliczenia
pozycji IV i V
|
|
|
|
|
|
|
4
|
składka zdrowotna
|
9%*3
|
143,67
|
|
|
|
|
5
|
składka zdrowotna do
odliczenia od podatku
|
7,5%*3
|
123,72
|
|
|
|
|
6
|
miesięczne koszty
uzyskania przychodu
|
|
111,25
|
|
|
|
|
7
|
podstawa obliczenia
zaliczki na PIT (należy zaokrąglić do pełnych PLN)
|
1-2-6
|
1485,11
|
|
|
|
|
8
|
kwota wolna od podatku
|
|
46,33
|
|
|
|
|
9
|
zaliczka na PIT (należy
zaokrąglić do pełnych PLN)
|
18%*7-5-8
|
97,00
|
|
|
|
|
10
|
wynagrodzenie netto
|
1-2-4-9
|
1355,69
|
Źródło: na podstawie wynagrodzenia.pl/kalkulator.php
Okazuje się zatem, że wynagrodzenie netto w wysokości 1 355,69 PLN stanowi 73,28% wynagrodzenia brutto. Pozostałe 26,72% jest potrącane na składki oraz na zaliczkę na rzecz podatku dochodowego.
Rozkład kosztów pracownika (w %)
Źródło: na podstawie wynagrodzenia.pl/kalkulator.php
Przykład 1.2. Obliczenie kosztów poniesionych przez pracodawcę
Założenie: ubezpieczenie wypadkowe wynosi 1,8%.
Obliczenie całkowitych kosztów pracodawcy
dla minimalnego wynagrodzenia całkowitego w Polsce w 2016 roku (w PLN)
pozycja
|
składnik wynagrodzenia
|
stawka %
|
wartość w PLN
|
1
|
wynagrodzenie brutto
|
|
1850,00
|
|
|
|
|
2
|
składki na ubezpieczenie
|
|
|
a
|
emerytalne
|
9,76%
|
180,56
|
b
|
rentowe
|
6,50%
|
120,25
|
c
|
wypadkowe
|
1,80%
|
33,30
|
|
|
|
|
3
|
Fundusz Pracy
|
2,45%
|
45,33
|
|
|
|
|
4
|
Fundusz Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych
|
0,10%
|
1,85
|
|
|
|
|
5
|
całkowite koszty
pracodawcy
|
|
2231,29
|
Źródło: na podstawie wynagrodzenia.pl/kalkulator.php
Oznacza to, że pracownik, który otrzymuje na rękę wynagrodzenie w wysokości 1 355,69 PLN stanowi dla pracodawcy koszt w wysokości 2 231,29 PLN. We wszystkich kosztach związanych z wynagrodzeniem, płaca brutto stanowi 82,9% kosztów. Łącznie, zarówno z wynagrodzenia brutto pracownika jak i z własnej kieszeni, pracodawca który zatrudnia osobę w oparciu o umowę o pracę za wynagrodzenie minimalne odprowadza do właściwych urzędów 875,6 PLN.
Wykres 2. Rozkład kosztów pracodawcy (w %)
Źródło: na podstawie wynagrodzenia.pl/kalkulator.php
Wielu pracowników nie zdaje sobie sprawy jakie są łączne korzyści z ich pracy. Dlatego coraz więcej firm chce pokazać, że co miesięczne wynagrodzenie netto nie jest jedyną wartością jaką osiąga pracownik. Idąc za przykładem zachodnich organizacji, w polskich firmach zaczyna wprowadzać się
Total Rewards Statement, czyli Model Łącznych Korzyści z Pracy. Jest to spersonalizowany raport wysyłany do pracownika, który informuje o wysokości otrzymywanego wynagrodzenia, odprowadzanych składek oraz otrzymywanych benefitów. Na wykresie 3. przedstawiona została struktura połączonych opłat pracodawcy i pracownika w całkowitych kosztach pracy.
Rozkład całkowitych kosztów pracy
dla minimalnego wynagrodzenia krajowego brutto (1 850 PLN, w %)*
Źródło: na podstawie wynagrodzenia.pl/kalkulator.php
*czyli dla całkowitych kosztów pracy równych 2 231,29 PLN
Jak wynika z powyższych obliczeń, wynagrodzenie, które pracownik otrzymuje „na rękę”, stanowi jedynie 60,76% tego, co przedsiębiorca musi zapłacić za jego pracę.