Wynagrodzenia strażaków

„Ja obywatel Rzeczypospolitej Polskiej, świadom podejmowanych obowiązków strażaka, uroczyście ślubuję być ofiarnym i mężnym w ratowaniu zagrożonego życia ludzkiego i wszelkiego mienia – nawet z narażeniem życia.” – takimi słowami rozpoczyna się treść przysięgi składanej przez strażaków. Czy ciągłe narażanie przez nich życia ma odzwierciedlenie w zarobkach? Czy „opłaca się” być strażakiem, czy jest to zajęcie jedynie dla ludzi z powołaniem? Zobaczmy, na jakich zasadach są oni wynagradzani.

Składniki wynagrodzeń

Na wynagrodzenia strażaków pracujących w strukturach Państwowej Straży Pożarnej składa się kilka elementów:

1. wynagrodzenie zasadnicze,
   
2. dodatek za stopień,
   
3. dodatek służbowy,
   
4. dodatek motywacyjny,
   
5. dodatki uzasadnione szczególnymi właściwościami, kwalifikacjami, warunkami albo miejscem pełnienia służby.

Wynagrodzenie zasadnicze jest ustalane w oparciu o kwotę bazową oraz jej przelicznik. W toku prac nad ustawą budżetową ustalana jest wysokość kwoty bazowej dla żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy, która obejmuje również strażaków. Następnie, w celu obliczenia wynagrodzenia funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej, należy ją pomnożyć przez przelicznik, którego wysokość określa, w formie rozporządzenia, Rada Ministrów. Należy jednak zaznaczyć, że tak obliczona wysokość zarobków jest wielkością średnią. Natomiast wynagrodzenia zasadnicze jest ustalane dla każdego stanowiska w oparciu o osobne przeliczniki.

Istotnym czynnikiem wpływającym na wysokość osiąganych przez strażaków zarobków jest dodatek za stopień. Ich wysokość ustalana jest w rozporządzeniu. Wartość tego dodatku w 2010 roku została przedstawiona w tabeli 1.



Strażakom przysługują również inne dodatki, o przyznaniu których decydują przełożeni. Są to przede wszystkim dodatek służbowy i dodatek motywacyjny. Dodatek służbowy może wynieść maksymalnie 50% otrzymywanego przez strażaka uposażenia zasadniczego i dodatku za stopień. O jego przyznaniu decydują takie czynniki jak sprawność fizyczna, udział w ćwiczeniach i zgrupowaniach, czy udział w akcjach ratowniczych poza terenem działania danej jednostki. Dodatek motywacyjny z kolei może sięgnąć 30% najniższego uposażenia. Na jego przyznanie może wpłynąć szczególna dbałość o powierzone mienia, wykonywanie dodatkowych zadań, posiadanie szczególnych kwalifikacji przekraczających wymagania czy udział w akcjach poza granicami kraju.

Kolejnym czynnikiem wpływającym na wysokość zarobków strażaków jest dodatek za służbę w warunkach szkodliwych. Wynosi on od 5% - 20% godzinowej stawki przeciętnego wynagrodzenia, a jego wysokość zależy bezpośrednio od stopnia szkodliwości warunków pracy na zdrowie i jest ustalony w rozporządzeniu.

Ponadto, określona w oparciu o powyższe składniki, wysokość wynagrodzenia rośnie wraz ze stażem pracy: po dwóch latach o 2%, następnie o 1% z każdym przepracowanym rokiem aż do 20% po dwudziestu latach pracy. Po tym okresie o 0,5% rocznie, aż do maksymalnie 25% po trzydziestu latach służby. Strażakom przysługuje ponadto szereg dodatkowych świadczeń pieniężnych:

1. Zasiłek na zagospodarowanie,
   
2. Nagrody i zapomogi,
   
3. Nagrody jubileuszowe,
   
4. Dodatkowe wynagrodzenie za wykonywanie zleconych, wkraczających poza obowiązki służbowe,
   
5. Należności za podróże i przeniesienia służbowe,
   
6. Świadczenia związane ze zwolnieniem ze służby.

Do najważniejszych, spośród wymienionych powyżej, świadczeń zaliczyć należy nagrodę roczną za nienaganna służbę w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia oraz nagrodę jubileuszową, której wielkość przedstawiono w tabeli 2.



Jak więc widać, na wynagrodzenia pracowników Państwowej Straży Pożarnej składa się wiele elementów. Zobaczmy teraz, jak kształtują się ich zarobki w wartościach bezwzględnych.

Rzeczywiste zarobki

W 2010 roku wysokość kwoty bazowej wyniosła 1523,29 PLN, natomiast przelicznik został ustalony na poziomie 2,59. Oznacza to, że średnie wynagrodzenie zasadnicze pracowników Państwowej Straży Pożarnej wyniosło 3 945 PLN.

Głównymi czynnikami, wpływającym na wysokość zarobków strażaków są: rodzaj zajmowanego stanowiska oraz typ jednostki, w której służą. Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej określa cztery rodzaje stanowisk, w ramach których zaszeregowane są wszystkie stanowiska służbowe w hierarchii. Są one zróżnicowane ze względu na jednostkę na: komendę główną, komendę wojewódzką i komendę powiatową straży pożarnej. Wynagrodzenia w takim właśnie podziale zostały przedstawione na wykresie 1.



Ponadto dla każdego rodzaju stanowiska, określone są maksymalne i minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego. Również w tym podziale, zarobki różnią się między sobą w zależności od rodzaju jednostki.







Należy pamiętać, że wraz ze wzrastającym stażem pracy, rośnie wysokość zarobków, przedstawiona w powyższych tabelach. Zostało to zobrazowane na wykresie 2. Przedstawia on narastającą różnice w wynagrodzeniu na stanowiskach aspiranckich, których mediana we wszystkich jednostkach organizacyjnych pozostawała na takim samym poziomie 2 117 PLN.



Jak wspomniano we wcześniejszej części artykułu, strażakom przysługuje nagroda jubileuszowa ja wysługę lat. Jej wysokość waha się od 75% do 300% wynagrodzenia zasadniczego i jest przyznawana co pięć lat wszystkim pracownikom, których staż pracy przekracza 20 lat. Wysokość tej nagrody została przedstawiona w tabeli 6, na przykładzie komendy głównej Państwowej Straży Pożarnej.

Wynagrodzenia na wybranych stanowiskach

W dalszej części artykułu zostaną przeanalizowane wynagrodzenia strażaków zatrudnionych na wybranych stanowiskach. Analiza obejmie technika, starszego inspektora oraz naczelnika wydziału.

Technik

Osoba pełniąca służbę w Państwowej Straży Pożarnej na tym stanowisku otrzymuje wynagrodzenia zasadnicze w wysokości 1 843 PLN. Jak już wcześniej wspomniano, jego ostateczne zarobki zależą jednak od stażu pracy i posiadanego stopnia. Zostały one przedstawione na wykresie 3.



Najwyższy stopień, jaki technik może osiągnąć to ogniomistrz. Oznacza to, że wysokość jego miesięcznego wynagrodzenia może wzrosnąć od 430 PLN do maksymalnie 490 PLN miesięcznie.



Tak więc wynagrodzenie zasadnicze wraz ze uwzględnieniem stałych dodatków technika może wahać się w granicach od 2 273 PLN do 2 794 PLN

Starszy inspektor

Osoba pełniąca funkcję na tym stanowisku otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2 117 PLN. Wraz z upływem lat pracy rośnie ono do 2 647 PLN (wykres 4).



Starszy inspektor może osiągnąć stopień aspiranta sztabowego. Wiąże się to z dodatkiem za stopień w wysokości maksymalnie 625 PLN. Tak więc wysokość zarobków z uwzględnieniem tych dwóch dodatków może wahać się od 2 682 PLN do 3 272 PLN.

Naczelnik wydziału

Strażak na tym stanowisku otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3 153 PLN. Po 30 latach pracy rośnie ono do 3 942 PLN.



Najwyższy stopień, jaki naczelnik wydziału może osiągnąć, to starszy brygadier. Tym samym dodatek z tytułu posiadanego stopnia może wynosić od 680 PLN do 780 PLN.