Współcześnie, w dobie internetu, dostęp do informacji stał się rzeczą powszechną. Dla nikogo nie jest już zaskoczeniem, że może wyszukać dowolne hasło w przeglądarce i znaleźć setki źródeł na jego temat w ułamku sekundy. Dotyczy to również informacji o przedsiębiorstwach. Normą jest to, że potencjalni klienci szukają recenzji produktu, który zamierzają kupić, a kandydaci znajdują opinie pracowników firmy, do której chcą składać swoje CV. Informacje te często zaważają na tym, czy zdecydują się kupić produkt, bądź zatrudnić się w danym miejscu pracy. Dlatego ważne dla firm jest zachowanie dobrej reputacji. W internecie wieści mogą roznieść się z zaskakującą prędkością, szczególnie w przypadku bardziej znanych instytucji. Jeśli więc firma nie będzie pilnować tego, by zapewnić swoim klientom zadowalających produktów, a pracownikom dobrych warunków pracy, może doświadczyć różnych problemów.
Dlaczego warto dbać o reputację firmy?
Głównym powodem, dla którego warto dbać o reputację firmy jest zwiększenie zysku. Z badań przeprowadzonych przez Reputation X wynika, że ¾ klientów ma większe zaufanie do organizacji, która ma pozytywne opinie, a 60% odpowiedziało, że negatywne opinie zaważyły na decyzji o nieskorzystaniu z oferowanego produktu, czy usług. Dbanie o dobrą reputację organizacji jest nie tylko ważne z punktu widzenia obsługi klienta. Specjaliści ds. marketingu twierdzą, że zbudowanie wizerunku godnego zaufania zmniejszy koszty przeznaczane na marketing i stanie się podstawą reklamy w niedalekiej przyszłości. W końcu zadowoleni klienci stanowią najlepsze źródło promocji. Dla kandydatów z kolei reputacja firmy jest ważnym czynnikiem decydującym o wyborze miejsca zatrudnienia. Szczególnie w przypadku osób z wysokimi kwalifikacjami i doświadczeniem ważne jest, by ich przyszłe miejsce pracy miało pozytywne opinie. Dodatkowo w organizacjach, które posiadają reputację godnych zaufania, pracownicy cechują się większą efektywnością. Harvard przeprowadził badanie na ten temat, gdzie porównał statystyki pracowników z organizacji o dużym i małym stopniu zaufania. Wyniki pokazały, że w firmach, do których poziom zaufania był duży, pracownicy wykonywali swoje obowiązki o 50% efektywniej w porównaniu z organizacjami o niskiej wartości tego wskaźnika. Pracownicy firm z pierwszej kategorii posiadali również więcej energii w pracy, a ich poziom stresu był mniejszy w 74% przypadków. Przejawiali oni również o 76% większe zaangażowanie, a liczba wolnych dni chorobowych była mniejsza o 13%. Jak więc można zauważyć, reputacja firmy jest ważnym elementem, o który powinna zadbać każda organizacja. Aby osiągnąć ten cel, ważnym krokiem jest sprawienie, by wynagrodzenia pracownicze były transparentne.
Dlaczego transparentność płac w ostatnich latach jest coraz częstsza?
Powodów, dla których transparentność wynagrodzeń w firmie staje się coraz częstszą praktyką jest wiele. Wśród nich można wymienić właśnie wcześniej wspomniany powszechny dostęp do informacji w internecie, czy większą świadomość na temat zjawiska luki płacowej. Istnieje jednak inny bardzo ważny element, przez który firmy decydują się na uczynienie stawek wynagrodzeń transparentnymi. Elementem tym jest fakt, że rzeczywiste stawki wynagrodzeń w ciągu ostatnich lat uległy stagnacji, a wręcz są aktualnie niższe niż były kiedyś, jeśli weźmie się pod uwagę inflację. Jak podaje Payscale w swoim badaniu rzeczywistych stawek płac w Stanach Zjednoczonych, spadły one o około 10% od roku 2006. To z kolei jest przyczyną coraz większego niezadowolenia wśród pracowników, którzy czują, że nie są wystarczająco opłacani. Transparentność płac ma za zadanie złagodzić to niezadowolenie, poprzez ukazanie, że wszyscy są wynagradzani adekwatnie do swojego wkładu.
Transparentność jako narzędzie do budowania dobrej reputacji
Transparentność wynagrodzeń może być rozumiana na kilka sposobów. Istnieją bowiem różne poziomy na których ona funkcjonuje. Przeważnie najlepiej dążyć do pełnej transparentności, choć przejście z poziomu pierwszego do ostatniego może spowodować negatywne konsekwencje. Poniżej wymieniono stopnie transparentności płac. Każdy kolejny poziom zawiera cechy poprzedniego jednocześnie wprowadzając nowe elementy.
1. Informowanie o składnikach i wysokości wynagrodzenia.
2. Prezentowanie rynkowych stawek płac.
3. Wskazanie pozycji stanowiska w tabeli płac.
4. Wyjaśnienie strategii i decyzji firmy.
5. Upublicznienie stawek wynagrodzeń innych pracowników.
Transparentność płac jest dobrym narzędziem do budowania zaufania wśród pracowników firmy. Jeśli ktoś nie ujawnia przed nami informacji, zazwyczaj zakładamy, że ta osoba chce coś przed nami ukryć. W świecie organizacji nie jest inaczej. Jeśli rozmowa na temat wynagrodzeń innych osób będzie zakazana, bądź też niemile widziana, pierwszą rzeczą, o której pomyśli pracownik jest to, że inni zarabiają więcej od niego. Naturalnie nie jest to korzystne, jeśli chce się zwiększyć efektywność i zaangażowanie pracowników. Problem ten staje się jeszcze większy w momencie, gdy budżet przeznaczony na wynagrodzenia okaże się niewystarczająco wysoki. Pracownicy zaczną wtedy przejawiać jeszcze większe niezadowolenie. Transparentność wynagrodzeń, jeśli są one przyznawane sprawiedliwie, pomaga w takiej sytuacji. Dzięki niej pracownicy są w stanie zrozumieć zasady wynagradzania w firmie, a przez to łatwiej będzie im przyjąć informacje o braku podwyżki, bądź jej małej wysokości. Oprócz tego może to pomóc w zredukowaniu luki płacowej. Jeśli każdy pracownik będzie wiedział jaka jest wysokość jego wynagrodzenia i w jaki sposób się ją oblicza, będzie mógł wychwycić nierówności występujące w zarobkach.
Transparentność płac jest nie tylko korzystna w kontekście pracowników, ale i kandydatów do pracy. Wielu z nich znacznie przychylniej patrzy na oferty organizacji, które nie kryją swoich stawek wynagrodzeń, co umożliwia przyciągnięcie większej liczby osób. Firmy takie w oczach kandydata są bardziej przyjazne pracownikowi, co znacznie zwiększa ich atrakcyjność, szczególnie dla utalentowanych pracowników. Hays w swoim poradniku płacowym stwierdził, że właśnie dla tej grupy transparentność wynagrodzeń jest najważniejsza. Wielu z tych pracowników deklaruje jednak, iż ich organizacje nie stosują się do tej zasady. Takie rozwiązanie korzystne jest tylko dla najlepszych negocjatorów, którzy są w stanie zagwarantować sobie lepszą pensję, jednak pozostali mogą poczuć się niedocenieni, jeśli dowiedzą się o zarobkach swoich kolegów.
Kolejną zaletą bycia otwartym w temacie wynagrodzeń jest usprawnienie procesu rekrutacji. Jeśli kandydat nie będzie musiał skupiać się na wysokości wynagrodzenia, którą powinien sobie zagwarantować, może zająć swoje myśli rzeczami związanymi ze stanowiskiem, na które aplikuje. Dzięki temu rekruter nie będzie musiał marnować niepotrzebnie czasu na negocjacje stawki wynagrodzenia oraz będzie mógł skupić się bardziej na wyborze odpowiedniego kandydata.
Argumenty przeciw
Choć istnieje wiele argumentów opowiadających się za wprowadzeniem transparentności wynagrodzeń, istnieją również takie, które skłaniają do dokładniejszego przemyślenia tej decyzji. Pierwszym takim argumentem jest fakt, że może to doprowadzić do niezadowolenia pracowników. Zaprzecza to nieco poprzedniemu akapitowi, jednak należy pamiętać, że ważny jest tu kontekst. Jeśli firma będzie prowadziła sprawiedliwą politykę wynagrodzeń, w istocie pomoże to poprawić nastawienie pracowników. Jeśli zaś będzie ona przyznawała część wynagrodzeń w sposób, który nie świadczy o sprawiedliwości, odkrywszy ten fakt, pracownicy mogą zacząć przejawiać objawy niezadowolenia. Za przykład można podać tu firmę Uber, która doświadczyła sporych problemów spowodowanych różnicami w stawkach płac kobiet i mężczyzn. Dlatego w pierwszej kolejności należy zadbać o sprawiedliwe zasady wynagradzania zanim przejdzie się do ujawnienia stawek wynagrodzeń. Trzeba jednak pamiętać, że pracownicy mogą zacząć wywoływać presję, by podwyższyć stawki płac. Kandydaci mogą również zacząć oczekiwać, że będą wynagradzani w ten sam sposób, co inni pracownicy. Jeśli firma nie będzie posiadać wystarczająco dużego budżetu na wynagrodzenia, może to skutkować problemami finansowymi. Jak więc widać ujawnienie stawek wynagrodzeń wiąże się z innymi, różnymi elementami, które należy rozpatrzyć na wstępie.
Innym problemem może być sytuacja, gdzie pracownicy skupią się za bardzo na tym, by wyrównać wynagrodzenia bez uwzględnienia tego, jak umiejętności, obowiązki, czy doświadczenie wpływają na nie. Czasem wynagrodzenie na dwóch stanowiskach o odmiennych obowiązkach może być powodem niezadowolenia. Dlatego ważne jest, by menadżerowie byli odpowiednio przeszkoleni w tym, jak przekazywać informacje na temat tego, jak obliczana jest wysokość wynagrodzenia. Przeważnie pracowników nie interesuje tak bardzo sama wysokość wynagrodzenia, a to, czy jest ono przyznawane w sprawiedliwy sposób. W większości przypadków, jeśli pracownicy będą postrzegali proces obliczania płacy jako sprawiedliwy, będą w stanie dopuścić nierówności, jeśli chodzi o wysokość płacy na różnych stanowiskach.
Ostatnim ważnym argumentem przeciw jest to, że uczynienie wynagrodzeń w pełni transparentnymi może zniechęcić niektóre utalentowane osoby chcące wynegocjować wyższe stawki. W takiej sytuacji nie ma idealnego rozwiązania. Jeśli umożliwi się kandydatowi negocjację wysokości wynagrodzenia, pozostali pracownicy mogą być niezadowoleni. Jeśli natomiast nie da się kandydatowi takiej możliwości, istnieje ryzyko, że przyjmie ofertę konkurencyjną.
Czy warto?
Jak można zauważyć, to, jak pozytywną zmianą będzie wprowadzenie transparentności wynagrodzeń, zależy w znacznej mierze od firmy. Otwartość dotycząca stawek płac nie jest rozwiązaniem samym w sobie, a jedynie jednym z narzędzi, które może pomóc organizacji. Jak każde narzędzie, jeśli zostanie nieodpowiednio użyte, może przysporzyć wielu problemów. Generalnie transparentność wynagrodzeń nie jest czymś negatywnym, a w większości wypadków przynosi pozytywne skutki. Coraz więcej organizacji jest otwartych na temat swoich stawek wynagrodzeń, a w niektórych miejscach istnieją nawet prawa tyczące się tego tematu. Jeśli nie chce się pozostać w tyle powinno się przynajmniej rozważyć wprowadzenie transparentności wynagrodzeń, o ile się tego jeszcze nie zrobiło. Zmiany w kierunku uczynienia stawek płac sprawiedliwymi będą dobrym punktem startowym niezależnie od tego, czy zamierza się uczynić wynagrodzenia transparentnymi, czy też nie.
