W obecnych czasach coraz większą uwagę zwraca się na kwestię luki płacowej, co wynika głównie z przygotowań do wdrożenia dyrektywy Unii Europejskiej dotyczącej transparentności wynagrodzeń. W poprzednich publikacjach omówiliśmy szczegółowo tę dyrektywę, a niniejszy artykuł skupi się na zjawisku luki płacowej. Analizując dane z Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń z 2023 roku sprawdzono jakie różnice w wynagrodzeniach między kobietami a mężczyznami zaobserwowano w badaniu.
Istniejące różnice zarobków między płciami są szczególnie zauważalne na stanowiskach kierowniczych, a problem luki płacowej dotyka większość krajów. W odpowiedzi na to wyzwanie, wiele państw oraz przedsiębiorstw wprowadza różne środki mające na celu eliminację dyskryminacji płacowej.
Jeśli chcesz wiedzieć, jakich narzędzi używają profesjonalne firmy, by ustalić wynagrodzenia pracowników – sprawdź nasze Raporty płacowe.
Czym jest luka płacowa?
Luka płacowa (ang. gender pay gap) to miara zróżnicowania wynagrodzeń kobiet i mężczyzn, przy uwzględnieniu tej samej pracy lub pracy o równoważnej wartości.
Wyróżniamy dwa rodzaje luki płacowej: skorygowaną i nieskorygowaną.
Nieskorygowana luka płacowa odnosi się do sytuacji, w której różnice w wynagrodzeniach wynikają jedynie z płci pracownika. Przy obliczaniu tego rodzaju luki płacowej uwzględnia się całą populację.
Skorygowana luka płacowa bierze pod uwagę różne cechy pracownika, takie jak wykształcenie czy doświadczenie. Przy obliczaniu tego typu luki płacowej porównuje się pracowników posiadających wspólne cechy, takie jak stanowisko, staż pracy i wykształcenie. Dodatkowo skorygowana luka płacowa może uwzględniać czynniki takie jak branża czy region.
Sposoby obliczania luki placowej
Luka płacowa obliczana jest jako iloraz różnicy między wynagrodzeniem brutto mężczyzn i kobiet przez wynagrodzenie brutto mężczyzn. Podstawą do obliczenia luki płacowej może być przeciętne miesięczne wynagrodzenie, mediana wynagrodzeń lub przeciętna stawka godzinowa.
Wzór na obliczanie luki płacowej
gdzie:
x – wartość luki płacowej
m – stawka wynagrodzenia brutto mężczyzn
k – stawka wynagrodzenia brutto kobiet
Luka płacowa nieskorygowana w OBW
W 2023 roku w OBW wzięło udział 39 390 kobiet oraz 40 890 mężczyzn. Mediana wynagrodzeń całkowitych kobiet wyniosła 6 615 PLN, natomiast mężczyzn 7 864 PLN. Podstawiając te dane do powyższego wzoru można obliczyć, że luka płacowa dla całej populacji wynosi 15,9%. Oznacza to, że ogółem kobiety zarabiają o 15,9% mniej od mężczyzn.
Obliczenie nieskorygowanej luki płacowej na przykładzie OBW
Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń (OBW) przeprowadzone przez Sedlak & Sedlak w 2023 roku
Przyczyny luki płacowej
Luka płacowa między kobietami a mężczyznami ma wiele przyczyn. Niektóre z głównych czynników obejmują:
cechy indywidualne (wiek, poziom wykształcenia, doświadczenie zawodowe),
rodzaj zatrudnienia (stanowisko, rodzaj umowy, warunki zatrudnienia),
cechy organizacji (sektor działalności, wielkość firmy),
nieobecności (np. macierzyństwo),
mniejsza skłonność kobiet do ryzyka,
negocjacje płacowe są rzadziej inicjowane przez kobiety,
Poniżej zaprezentowano poziom luki płacowej w wybranych kryteriach.
Luka płacowa ze względu na wiek
Luka płacowa ze względu na wiek odnosi się do nierówności w wynagrodzeniach między pracownikami różnych grup wiekowych. Jest to zjawisko, które uwzględnia różnice w zarobkach na podstawie wieku pracownika, niezależnie od wykonywanej pracy czy kwalifikacji zawodowych.
W tabeli 1 przedstawiono mediany wynagrodzeń całkowitych kobiet i mężczyzn w różnych grupach wiekowych oraz obliczono lukę płacową dla każdej z nich. Jak wynika z tabeli najmniejsze różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn są wśród osób młodych w przedziale wiekowym 18 – 25 lat. Z kolei największa luka płacowa występuje wśród osób w wieku 41 – 50 oraz 36 – 40 lat (odpowiednio 23,3% i 21,1%).
Luka płacowa ze względu na wiek
Przedział wiekowy
Mediana wynagrodzeń całkowitych kobiet
Mediana wynagrodzeń całkowitych mężczyzn
Luka płacowa
18–25
5 200
5 784
10,1%
26–30
6 200
7 144
13,2%
31–35
7 000
8 434
17,0%
36–40
7 144
9 051
21,1%
41–50
7 291
9 500
23,3%
51–64
6 998
8 200
14,7%
Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń (OBW) przeprowadzone przez Sedlak & Sedlak w 2023 roku
Luka płacowa ze względu na poziom wykształcenia
Luka płacowa ze względu na poziom wykształcenia odnosi się do nierówności w wynagrodzeniach między pracownikami posiadającymi różne poziomy edukacji. To zjawisko uwzględnia różnice w zarobkach w zależności od stopnia wykształcenia pracownika, niezależnie od rodzaju pracy czy doświadczenia zawodowego.
W tabeli 2 przedstawiono mediany wynagrodzeń całkowitych kobiet i mężczyzn z różnym wykształceniem oraz obliczono lukę płacową w każdym z nich. Jak wynika z tabeli najmniejsze różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn są wśród osób posiadających wynagrodzenie gimnazjalne. Wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia zwiększa się również luka płacowa. Największe nierówności płacowe widać wśród osób posiadających wykształcenie wyższe inżynierskie, gdzie luka płacowa wynosi aż 28%.
Luka płacowa ze względu na poziom wykształcenia
Poziom wykształcenia
Mediana wynagrodzeń całkowitych kobiet
Mediana wynagrodzeń całkowitych mężczyzn
Luka płacowa
gimnazjalne
4 660
5 000
6,8%
średnie
lub pomaturalne (zdana matura)
5 182
6 117
15,3%
policealne
5 200
6 300
17,5%
niepełne
wyższe (absolutorium studiów mgr lub inż.)
6 400
8 000
20,0%
wyższe
zawodowe (licencjackie/inżynierskie)
6 117
8 000
23,5%
wyższe
magisterskie inżynierskie
7 200
10 000
28,0%
Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń (OBW) przeprowadzone przez Sedlak & Sedlak w 2023 roku
Luka płacowa ze względu na szczebel zatrudnienia
Luka płacowa ze względu na szczebel zatrudnienia to zjawisko nierówności w wynagrodzeniach między pracownikami zajmującymi różne poziomy stanowisk w hierarchii zawodowej lub organizacyjnej. Odnosi się to do różnic w zarobkach między pracownikami na różnych szczeblach hierarchii zatrudnienia, niezależnie od innych czynników, wiek czy poziom wykształcenia.
W tabeli 3 przedstawiono mediany wynagrodzeń całkowitych kobiet i mężczyzn na różnych szczeblach zatrudnienia oraz obliczono lukę płacową w każdym z nich. Jak wynika z tabeli najmniejsze różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn są wśród młodszych specjalistów (10,3%). Natomiast najwyższą lukę płacową zidentyfikowano wśród osób zajmujących stanowiska dyrektorskie, gdzie wartość wyniosła 27,5%.
Luka płacowa ze względu na szczebel zatrudnienia
Szczebel zatrudnienia
Mediana wynagrodzeń całkowitych kobiet
Mediana wynagrodzeń całkowitych mężczyzn
Luka płacowa
pracownik
szeregowy (stanowiska wykonawcze)
4 797
5 400
11,2%
brygadzista/mistrz
5 392
6 557
17,8%
młodszy
specjalista
5 384
6 000
10,3%
specjalista
6 400
7 500
14,7%
starszy
specjalista
8 000
9 850
18,8%
team
leader/koordynator
8 800
9 900
11,1%
kierownik
średniego zespołu (11-30 osób)
9 400
10 677
12,0%
dyrektor
14 000
19 300
27,5%
Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń (OBW) przeprowadzone przez Sedlak & Sedlak w 2023 roku
Luka płacowa w różnych branżach
Luka płacowa w branżach odnosi się do różnic w wynagrodzeniach między pracownikami zajmującymi stanowiska w różnych sektorach gospodarki. Branża może mieć istotny wpływ na poziom luki płacowej poprzez różnice w strukturze zatrudnienia oraz specyfice pracy. W branżach o wyraźnej segregacji zawodowej, gdzie mężczyźni częściej zajmują lepiej płatne stanowiska, obserwuje się większe luki płacowe.
W tabeli 4 przedstawiono mediany wynagrodzeń całkowitych kobiet i mężczyzn w różnych branżach oraz obliczono lukę płacową w każdym z nich. Najciekawsze wyniki widać w branży kultura i sztuka, gdzie luka płacowa nie występuje. W tej branży kobiety zarabiają o 2,7% więcej niż mężczyźni. Z kolei najwyższy poziom luki płacowej (25%) odnotowano w bankowości.
Luka płacowa w różnych branżach
Branża pracodawcy
Mediana wynagrodzeń całkowitych kobiet
Mediana wynagrodzeń całkowitych mężczyzn
Luka płacowa
kultura
i sztuka
5 682
5 534
-2,70%
media,
wydawnictwa, marketing, PR
6 850
7 200
4,90%
transport
i logistyka
6 500
7 100
8,50%
przemysł
ciężki
7 200
7 878
8,60%
energetyka
7 500
8 225
8,80%
przemysł
lekki
7 000
7 700
9,10%
usługi
dla ludności
5 677
6 300
9,90%
handel
6 117
7 000
12,60%
budownictwo
6 627
7 584
12,60%
technologie
informatyczne
8 500
10 000
15,00%
usługi
dla biznesu
7 061
8 400
15,90%
organizacje
pozarządowe
6 238
7 437
16,10%
sektor
publiczny
5 495
6 850
19,80%
służba
zdrowia
6 473
8 135
20,40%
nauka
i szkolnictwo
5 400
7 000
22,90%
bankowość
8 100
10 800
25,00%
Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń (OBW) przeprowadzone przez Sedlak & Sedlak w 2023 roku
Informacje o badaniu: W 2023 roku w badaniu uczestniczyło 80 290 osób, 57% z nich ma nie więcej niż 35 lat, 75% mieszka w miastach powyżej 100 000 mieszkańców, 74% ma wykształcenie wyższe, 49% pracuje w dużych i wielkich przedsiębiorstwach, a 84% jest zatrudnionych w firmach prywatnych.
Jeżeli są Państwo zainteresowani zamówieniem szczegółowego raportu na temat wynagrodzeń na konkretnym stanowisku, w konkretnym regionie, wybranej branży czy grupie zawodowej zapraszamy do złożenia zamówienia.
Zapraszamy do uczestnictwa w tegorocznej edycji Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń.
Ankietę do badania można znaleźć tutaj.
Weronika Wróbel
Przypominamy, że zgodnie z pkt 2.6 - 2.7 regulaminu kopiowanie, przetwarzanie i wykorzystywanie tekstów oraz danych portalu w innych celach niż do użytku osobistego wymaga pisemnej zgody redakcji.
Wynagrodzenie brutto - ile to jest netto?
Wszystkie podane w artykule stawki wynagrodzeń są kwotami brutto. Zawierają potrącane od pensji składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Kalkulator brutto - netto pozwala na szybkie przeliczenie podanych stawek na pensję, którą pracownik otrzyma "na rękę".
[X]
Strona używa plików "cookie".
Zapoznaj się z naszą polityką prywatności.
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie plików "cookie", zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.
Chcesz wiedzieć, ile powinieneś zarabiać na swoim stanowisku?