Czym jest well-being?

Coraz częściej mówi się o działaniach, które mają ułatwić pracownikom zbudowanie stanu równowagi pomiędzy pracą a życiem prywatnym oraz poprawić ich samopoczucie. Przykładem są programy [z ang.] well-being, których założeniem jest to, że zdrowie nie jest jedynie wynikiem braku choroby, ale również poczuciem sensu, szczęścia i zadowolenia z życia. W koncepcji tej zwraca się uwagę na to, że równie ważne jest zarówno zdrowie fizyczne, jak i psychiczne.

Autorzy koncepcji well-being, Swarbrick i Yudof (2015), opracowali osiem kluczowych wymiarów zapewniających ludziom poczucie zadowolenia i spełnienia w życiu. Zostały one podzielone na wewnętrzne – dotyczące bezpośrednio osoby (w tym przypadku pracownika), oraz zewnętrzne – wynikające z jej relacji z otoczeniem.

Wymiary zewnętrzne w koncepcji well-being:

Finanse
Poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa finansowego jest niezwykle ważne w życiu każdego człowieka. Podstawowym działaniem firm w tym obszarze powinno być zastosowanie właściwej polityki wynagradzania oraz powiązanie oczekiwanych celów organizacji z celami pracownika. Dodatkowo firma może wprowadzić program financial wellness, który zapewni pracownikowi m.in. pomoc w spłacie zadłużeń, oszczędzaniu i rozsądnym wydawaniu pieniędzy oraz inwestowaniu oszczędności.

Według badania Satysfakcja Zawodowa Polaków 2018, przeprowadzonego przez Sedlak & Sedlak, wraz ze wzrostem wynagrodzenia systematycznie zwiększa się ogólne zadowolenie z pracy. W 2018 roku Polacy ocenili poziom satysfakcji z wynagrodzenia na 4,33 (w skali od 0 do 10). Jest to lepszy wynik niż w 2016 roku, gdyż wtedy pracownicy poziom satysfakcji z zarobków ocenili na 3,75. Satysfakcja z pracy Polaków wzrastała, gdy wysokość płacy brutto przekraczała 3 500 PLN (Sedlak & Sedlak, 2018).

Relacje z innymi ludźmi
Relacje interpersonalne są jednym z najistotniejszych aspektów życia człowieka. Firmy mogą rozwijać ten obszar poprzez: organizowanie dni rodzin (np. dzieci w biurze), kółka hobbystyczne, wspólne posiłki, wsparcie dla rodziców, warsztaty z komunikacji w środowisku wielokulturowym, poradnictwo psychologiczne, pomoc w trudnych sytuacjach życiowych, ale też wspieranie integracji zespołu, stawianie na współpracę, a w przypadku nowozatrudnionych – dni adaptacyjne itp.

Według badania Satysfakcja Zawodowa Polaków 2018 pracownicy ocenili relacje z przełożonymi na 6,54, relacje ze współpracownikami na 6,94, a komunikację w firmie na 6,01 (w skali od 0 do 10).

Kariera i rozwój
Dla wielu młodych ludzi najważniejsza jest kariera i rozwój osobisty. W koncepcji well-beingu ten obszar skupia się nie tylko na rozwoju pracowników, ale głównie na poczuciu sensu wykonywanej pracy oraz robieniu tego co się lubi. Według badań Gamma 69% Polaków lubi i ceni to, czym zajmuje się zawodowo, a 59% uważa, że ich praca ma znaczenie.

Firmy mogą pomagać w rozwoju swoich pracowników poprzez coaching, mentoring, możliwość pójścia na studia, szkolenia specjalistyczne, pracę z liderami czy też kursy niezwiązane z pracą. Według badania Benefity w oczach pracowników 2020 pracownicy otrzymywali benefity w postaci szkoleń i kursów zawodowych (35%), szkoleń językowych (23%) oraz finansowania dodatkowej edukacji (16%).

Ważne jest również to, aby firmy zapewniały spójność umiejętności pracowników z zakresem pełnionych przez nich obowiązków. Według badania Satysfakcja Zawodowa Polaków 2018 respondenci ocenili zadowolenie z dopasowania pracownika do pracy na 5,45 (w skali od 0 do 10).

Środowisko zewnętrzne
Ten obszar well-beingu zwraca szczególną uwagę na pozytywny kontakt z otoczeniem. Firmy mogą wspierać swoich pracowników w tym obszarze dzięki m.in. zieleni w miejscu pracy, muzyce w biurze, tworzeniu pokoi relaksu, ale także organizowaniu akcji charytatywnych dla lokalnej społeczności itp. Przykładowo firma Polska Grupa Energetyczna wprowadziła program wolontariatu pracowniczego PGE „Pomagamy”, który polega na wspieraniu przez firmę działalności prospołecznej pracowników. Wykorzystując swoje umiejętności, pracownicy świadczą różnego rodzaju prace na rzecz wybranych przez siebie organizacji społecznych. Program ma formę konkursu, w którym zespoły przygotowują projekt wolontariatu na rzecz lokalnej społeczności. Celem tego programu jest integracja pracowników, rozwój ich umiejętności oraz wspieranie w działaniach na rzecz najbliższego otoczenia.

Wymiary wewnętrzne w koncepcji well-being:

Dobrostan fizyczny
Aspekt ten jest coraz bardziej popularny i dotyczy zdrowia, witalności oraz siły fizycznej. Firmy mogą wprowadzić różne rozwiązania wspierające: np. warsztaty z zakresu odżywiania, automaty ze zdrowymi daniami i przekąskami, karty sportowe, badania profilaktyczne, grupy wsparcia w zmianie nawyków (w tym pomoc w zrzucaniu zbędnych kilogramów, czy rzuceniu palenia). Według Health Enhancement Research Organization pracownicy, którzy prowadzą zdrowy tryb życia są o 25% bardziej produktywni, ich absencja spada nawet o 27%, a zaangażowanie zwiększa się o około 15%.

Ciekawym przykładem jest firma EC Engineering, która zachęca swoich pracowników do aktywności fizycznej poprzez wypłacanie dodatkowego świadczenia za dojazdy rowerem do pracy. Za każdy przejechany kilometr płaci rowerzystom 50 groszy. W 2017 roku firma w sumie wypłaciła za dojazdy 19 513 PLN (Dybalski, 2018). Podobny benefit oferuje również swoim pracownikom firma Blue Media.

Dobrostan duchowy
Ten obszar well-beingu skupia się na wartościach życiowych, duchowości i poczuciu sensu życia. Według badania Wellbeing Indicator, 71% polskich pracowników ma poczucie sensu w życiu, 77% zna swoje wartości i działa zgodnie z nimi, a 60% ma poczucie, że to co robią ma sens.
Działania, jakie firmy mogą wprowadzić w celu wspierania rozwoju w obszarze dobrostanu duchowego to m.in. coaching osobisty, kultura organizacyjna oparta na wartościach, misja i wizja firmy współtworzona przez pracowników itp. (Gamma, 2018). Dodatkowo pracodawcy mogą oferować swoim pracownikom odpoczynek w postaci medytacji. Przykładowo firma Apple pozwala zatrudnionym medytować w czasie pracy. Mogą przeznaczyć na to pół godziny dziennie i nie jest to uznawane za stracony czas, ponieważ w ten sposób znacznie wzrasta ich efektywność.

Dobrostan emocjonalny
Rozwijanie tego obszaru w organizacji daje pracownikom świadomość emocji i umiejętność ich kontrolowania oraz sprawia, że pracownicy lepiej radzą sobie w stresujących sytuacjach. Zapewnienie bezstresowej pracy jest raczej niemożliwe, natomiast przedsiębiorstwa mogą wprowadzić działania dające możliwość odpoczynku i odstresowania się. Są nimi m.in. pokoje relaksu, wsparcie psychologa, muzyka w biurze, warsztaty radzenia sobie ze stresem, praca z coachem osobistym.

Dobrostan intelektualny
Świadczy o otwartości umysłu oraz chęci do nauki i rozwoju. W organizacjach zwykle przeprowadzane są różnego rodzaju kursy i szkolenia mające na celu podnieść wiedzę pracowników w danym obszarze. Według badania Satysfakcja Zawodowa Polaków 2018 pracownicy ocenili rozwój zawodowy na 4,84 (w skali od 0 do 10).

Well-being w organizacji jest zatem ciągłym dbaniem o samopoczucie pracowników, biorąc pod uwagę jego potrzeby w każdym z wymienionych powyżej obszarów. Nie polega to na tym, aby firmy zaspokajały te potrzeby, ale żeby dawały możliwość ich realizacji przez samego pracownika.

Czego oczekują pracownicy, a co oferują pracodawcy?

Wyniki badania Wellbeing Indicator pokazują, jak pracownicy oraz działy HR oceniają ważność i działanie ośmiu wymiarów well-beingu w ich organizacji.

Wyniki badania wskazują lukę między potrzebami pracowników, a tym co oferuje firma. Dla działów HR wymiar dobrostanu intelektualnego jest najważniejszy dla rozwoju organizacji. Pracownicy z kolei uważają, że ten element w ich organizacji jest najlepiej rozwinięty. Element finansowy w obydwóch grupach jest oceniany na tym samym poziomie. Warto zwrócić uwagę na to, że pracownicy uważają, że obszar związany z dobrostanem fizycznym wymaga znaczącej poprawy, natomiast działy HR uważają ten element za najmniej istotny.

Obecnie, aby pracownik czuł się zadowolony z pracy oraz był bardziej zaangażowany, nie wystarczy zaoferować mu jedynie świadczeń dodatkowych. Organizacje, które dbają o rozwój well-beingu osiągają korzyści w postaci większego zaangażowania pracowników, mniejszej absencji, wzrostu efektywności, mniejszej rotacji oraz zmniejszenia kosztów pracy (Gamma, 2018). Ważne jest, aby słuchać potrzeb swoich pracowników oraz wprowadzać elementy wpływające na ich zadowolenie z pracy.