Wynagrodzenia w Polsce na tle Unii Europejskiej w latach 1990-2013

Przeciętne wynagrodzenia w Polsce i Unii Europejskiej

Unia Europejska charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem zarobków. Przeciętne miesięczne wynagrodzenia Europejczyków w 2013 roku wahały się od 409 EUR w Bułgarii do 4 663 EUR w Luksemburgu. Poza Luksemburczykami, wysokie przeciętne miesięczne wynagrodzenie otrzymywali Duńczycy i Irlandczycy, którzy w 2013 roku zarabiali przeciętnie odpowiednio 4 561 EUR i 3 949 EUR. Z kolei Polacy w tym samym roku otrzymywali średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w wysokości 865 EUR. Choć zarobki w naszym kraju są relatywnie niskie, to i tak znacznie przewyższają pensje Bułgarów, Rumunów, Litwinów, czy Łotyszy.



Na początku lat 90. najwyższe przeciętne miesięczne wynagrodzenie otrzymywali mieszkańcy Danii i Luksemburga. W 1990 roku w pierwszej trójce krajów o najwyższym przeciętnym wynagrodzeniu znalazła się również Irlandia, choć poziom przeciętnych wynagrodzeń w tym kraju odbiegał dość znacznie od wymienionych wcześniej dwóch państw. Przez kolejne lata przeciętne zarobki w Irlandii systematycznie rosły i w 2009 roku osiągnęły rekordową wartość 4 125 EUR. W 1992 roku zarobki Polaków były ponad dziesięciokrotnie niższe od zarobków Luksemburczyków (o 2 185 EUR). Dwadzieścia lat później dysproporcje te zmniejszyły się. W 2013 Polacy otrzymywali wynagrodzenie w wysokości 865 EUR, czyli ponad pięciokrotnie mniej niż mieszkańcy Luksemburga czy Danii.



Podobnych wniosków dostarczają dane pochodzące z badania wynagrodzeń (Earnings Survey 2010) przeprowadzonego przez Eurostat. Wśród najlepiej zarabiających mieszkańców Europy w 2010 roku znaleźli się Duńczycy, Luksemburczycy i Irlandczycy. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto najlepiej wynagradzanych w Europie Duńczyków wyniosło w badanym okresie 4 264 EUR. Dla porównania przeciętne miesięczne pensje Polaków były ponad pięciokrotnie niższe i wyniosły 804 EUR. Najmniej zarabiali Bułgarzy, których przeciętne miesięczne zarobki osiągnęły równowartość 343 EUR.

Na co stać Europejczyków?

Nieco inaczej wyglądają wynagrodzenia Europejczyków po ich przeliczeniu na parytet siły nabywczej euro. Porównanie zarobków między państwami z uwzględnieniem różnic cenowych w poszczególnych krajach pokazało, że w 2010 roku, podobnie jak w przypadku wynagrodzeń nominalnych, najwięcej zarabiali pracownicy w Danii. Ich wynagrodzenie wyniosło średnio 3 105 EUR (PPP)[PRZYPIS]PPP – (Purchasing Power Parities) parytet siły nabywczej, czyli sztuczna jednostka walutowa, umożliwiająca porównanie kosztów życia w różnych krajach. Teoretycznie za jeden PPP w każdym z badanych krajów można kupić tyle samo dóbr. Faktycznie, przez różnice między cenami różnych dóbr w poszczególnych krajach jest to miara przybliżona, operująca na pewnym koszyku dóbr. Np. w Polsce za jeden PPP można kupić 10 produktów A i 5 produktów B, bo cena produktu A jest dwa razy niższa niż B. W Niemczech relacja cen A i B jest inna, w związku z czym ilość A i B dostępnych za 1 PPP będzie nieco inna, zachowane jest jedynie uśrednione wyliczenie siły nabywczej dla całego koszyka.[/PRZYPIS]. Co ciekawe, Wielka Brytania znalazła się w tym zestawieniu na wysokim czwartym miejscu, czyli dużo wyżej niż w przypadku płac nominalnych. W tamtym zestawieniu uplasowała się dopiero na 9. miejscu wśród unijnych krajów. Nieco lepiej wypadła też Polska, choć zarobki w naszym kraju również w tym rankingu, na tle innych krajów Unii Europejskiej, są relatywnie niskie. W 2010 roku wynosiły one w Polsce 1 350 EUR (PPP) Na najmniej stać było zatrudnionych w Bułgarii – zarabiali oni 768 EUR (PPP).



Począwszy od 2002 roku przeciętne miesięczne zarobki systematycznie rosły zarówno w Polsce, jak i w całej Unii Europejskiej. W każdym badanym roku pensje Polaków wyrażone w EUR były ponad trzykrotnie niższe niż średnia unijna. Biorąc pod uwagę parytet siły nabywczej, różnice były nieco niższe. Polacy zarabiali przeciętnie dwukrotnie mniej niż wynosiła średnia dla całej Unii Europejskiej.



Najbardziej aktualne dane dotyczące zmian w zarobkach w 28 państwach unijnych zaprezentował Europejski Instytut Związków Zawodowych. Z jego wyliczeń wynika, że w latach 2009-2012 realne płace wzrosły w trzynastu krajach. W tym samym czasie najwyższy wzrost wynagrodzeń wystąpił w Bułgarii, gdzie płace wzrosły o 5,4%. Z kolei w Polsce wzrost był niewielki i wyniósł 0,4%. W piętnastu krajach Unii zaobserwowano natomiast spadek realnych płac. W 2012 roku najwięcej powodów do niezadowolenia w tym względzie mogli mieć Grecy, gdzie nastąpiła obniżka wynagrodzeń o blisko 5% w porównaniu z 2009 rokiem.

Zarobki kobiet i mężczyzn w Polsce na tle Unii Europejskiej

Ze statystyk unijnych wynika, że w 2012 roku w całej Unii Europejskiej kobietom płacono średnio o 16,5% mniej niż mężczyznom. Najmniejsze różnice w zarobkach kobiet i mężczyzn wystąpiły w Słowenii (2,5%), na Malcie (6,1%) i w Polsce (6,4%). Największe dysproporcje w wynagrodzeniach pomiędzy płciami w 2012 roku odnotowano zaś w Estonii, gdzie kobiety otrzymywały pensje o 30% niższe niż mężczyźni. Co ciekawe, duże różnice wystąpiły także w Austrii i Niemczech. W tych krajach luka płacowa wyniosła 22%.



Z powyższych analiz wynika, że przeciętne wynagrodzenie w Polsce jest relatywnie niskie w porównaniu z innymi gospodarkami Unii Europejskiej. W 2013 roku tylko w pięciu krajach UE zarobki były niższe niż w Polsce (w Bułgarii nawet dwa razy niższe). Warto jednak pamiętać, że pod względem wzrostu płac nominalnych, Polska znajduje się w czołówce krajów UE. Od 2008 roku dynamika wynagrodzeń nominalnych w naszym kraju co roku oscylowała wokół 4%. Sumarycznie do 2012 roku płace nominalne Polaków wzrosły o 16,3% w stosunku do 2008 roku. Pod tym względem przeganiamy nie tylko takie kraje, jak Wielka Brytania, Francja czy Niemcy, ale także całą Unię Europejską.