W ostatnich latach można zaobserwować ogromne zainteresowanie studiami na wydziałach prawniczych. Jak podaje Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w roku akademickim 2013/2014 prawo było jednym z kierunków najczęściej wybieranych przez maturzystów, tuż za informatyką. Studiować prawo chciało blisko 22 tys. osób. Część z nich zamierza zostać prokuratorami, bo zawód ten dla wielu jest synonimem prestiżu i ciekawej, dobrze płatnej pracy. Prokurator w prokuraturze rejonowej zarabia już powyżej 7 tysięcy PLN bez dodatków. Do tego od jego wynagrodzenia potrącana jest tylko zaliczka na podatek dochodowy, a nie, jak w przypadku innych zatrudnionych, także wysokie składki na ZUS. Dzięki temu
płace netto w prokuraturze znacznie bardziej niż w innych zawodach zbliżone są wysokością do
stawek brutto. W związku z tym najniższa pensja prokuratora wynosi ponad 6 tys. PLN na rękę.
Zatrudnienie prokuratorów w Polsce
Polska prokuratura jest zorganizowana na podobnych zasadach jak sądy powszechne. Podstawową jednostką organizacyjną są prokuratury rejonowe. Nieco wyżej w hierarchii znajdują się prokuratury okręgowe, które pokrywają się na ogół z obszarami dawnych województw. Do ich głównych obowiązków należy nadzorowanie działań prokuratur rejonowych. Następny poziom w strukturze stanowią prokuratury apelacyjne, którym podległe są prokuratury okręgowe i rejonowe. W Polsce pracuje łącznie ponad 6 tys. prokuratorów. Najliczniejszą grupę stanowią prokuratorzy zatrudnieni w prokuraturach rejonowych. Jest ich blisko 4 tys. Najmniej liczną, a tym samym najbardziej elitarną grupę stanowią prokuratorzy Prokuratury Generalnej. Na początku lipca 2014 roku zatrudnionych było tam jedynie 69 prokuratorów.
Wielkość zatrudnienia w grupie orzeczniczej na dzień 9 lipca 2014 roku
Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie informacji publicznej uzyskanej od Prokuratury Generalnej
Od czego zależą pensje prokuratorów?
Pensja zasadnicza prokuratorów, podobnie jak
sędziów to iloczyn przeciętnego wynagrodzenie w II kwartale roku poprzedniego oraz mnożnika, który zależy od zajmowanego stanowiska. Podstawą do jej obliczenia w 2014 roku jest kwota 3 612,51 PLN. Mnożniki ustalone w drodze rozporządzenia Rady Ministrów wynoszą, w zależności od stanowiska, od 2,05 dla prokuratora prokuratury rejonowej w stawce pierwszej do 4,13 dla Prokuratora Generalnego w stawce podstawowej. Dlatego to właśnie ranga prokuratury, w której jest zatrudniony prokurator w największym stopniu decyduje o wysokości wynagrodzenia zasadniczego. Prokuratorzy zarabiają najwięcej w prokuraturze apelacyjnej. Ich pensje zasadnicze (bez dodatków) wynoszą od ok. 9,9 tys. PLN do prawie 12 tys. PLN brutto miesięcznie. Pensja początkowa prokuratora rejonowego to ok. 7,4 tys. PLN brutto. Z kolei na najwyższym poziomie zaszeregowania osiąga wartość ponad 9 tys. PLN. W prokuraturze okręgowej prokuratorzy mogą liczyć na wynagrodzenie zasadnicze od 8,5 tys. PLN do 10,6 tys. PLN. Najwyższe wynagrodzenie otrzymuje Prokurator Generalny, który zarabia co miesiąc blisko 15 tys. PLN brutto.
Mnożniki do ustalenia wysokości wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów
rodzaj prokuratury
|
stawka
|
mnożnik
|
prokurator prokuratury rejonowej
|
pierwsza
|
2,05
|
druga
|
2,17
|
trzecia
|
2,28
|
czwarta
|
2,36
|
piąta
|
2,50
|
prokurator prokuratury okręgowej
|
czwarta
|
2,36
|
piąta
|
2,50
|
szósta
|
2,65
|
siódma
|
2,75
|
ósma
|
2,92
|
prokurator prokuratury apelacyjnej
|
siódma
|
2,75
|
ósma
|
2,92
|
dziewiąta
|
3,12
|
dziesiąta
|
3,23
|
Prokurator Generalny
|
podstawowa
|
4,13
|
awansowa
|
115%
stawki podstawowej
|
Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 kwietnia 2010 r. w sprawie wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów oraz wysokości dodatków funkcyjnych przysługujących prokuratorom (Dz.U. 2010 nr 56 poz. 339)
Podobnie jak w przypadku sędziów od pensji prokuratorów nie odprowadza się składek na ubezpieczenie społeczne (ZUS). Dzięki temu prokuratorzy zarabiający tą samą kwotę brutto co przeciętny obywatel dostają „na rękę” dużo więcej. Przyjmijmy, że osoba pracująca w przedsiębiorstwie otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 10 tys. PLN brutto. Pracownik dostanie z tej kwoty 7 034 PLN brutto. Prokurator, który otrzymuje kwotę brutto w wysokości 10 tys. PLN dostanie o ponad 1 100 PLN więcej, czyli 8 141 PLN na rękę.
Wysokość wynagrodzenia zasadniczego brutto na poszczególnych
stanowiskach prokuratorskich według kategorii zaszeregowania w 2014 roku (w PLN)
Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 kwietnia 2010 r. w sprawie wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów oraz wysokości dodatków funkcyjnych przysługujących prokuratorom (Dz.U. 2010 nr 56 poz. 339)
Dodatkowo do pensji zasadniczej prokuratorzy otrzymują dwa
rodzaje dodatków: funkcyjny i za wysługę lat. Ich wysokość jest uzależniona od pełnionej funkcji oraz stażu pracy. Na najwyższy dodatek funkcyjny może liczyć Prokurator Generalny, który otrzymuje dodatkowo ponad 4,3 tys. PLN. Stawki przysługujące innym prokuratorom są znacznie niższe. Najniższą kwotę dodatku funkcyjnego otrzymują prokuratorzy prokuratury rejonowej. Wysokość przysługujących im dodatków funkcyjnych mieści się między kwotami 1 tys. PLN i 1,9 tys. PLN.
Wysokość dodatków funkcyjnych dla wybranych stanowisk w 2014 roku (w PLN)
Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 kwietnia 2010 r. w sprawie wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów oraz wysokości dodatków funkcyjnych przysługujących prokuratorom (Dz.U. 2010 nr 56 poz. 339)
Czy wynagrodzenie prokuratorów wzrasta?
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie prokuratorów w 2013 roku wyniosło ponad 10,2 tys. PLN i było wyższe w porównaniu z 2012 rokiem o ponad 906 PLN. Uwzględniając dodatkowe wynagrodzenie roczne, średnia pensja prokuratorów w 2013 roku wyniosła ponad 11 tys. PLN, o ponad 916 PLN więcej niż w 2012 roku. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że wzrost wynagrodzeń wynikał przede wszystkim z obligatoryjnych
podwyżek wynagrodzenia przysługujących prokuratorom (związanych z nabyciem uprawnień do kolejnej stawki awansowej), wzrostu kwoty dodatków stażowych oraz waloryzacją płac prokuratorskich w 2013 roku. Zmieniła się również podstawa do ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów do kwoty 3 496,82 PLN, tj. o ponad 300 PLN więcej w porównaniu z kwotą bazową z 2011 i 2012 roku (3 197,85 PLN). Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że kwota bazowa zależy od średniej płacy w gospodarce narodowej zmienia się co roku zgodnie ze zmianami przeciętnych wynagrodzeń.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie prokuratorów w 2012 i 2013 roku (w PLN)
Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie Sprawozdania Prokuratora Generalnego
z rocznej działalności prokuratury w 2013 roku
Podsumowanie
Zarobki prokuratorów znacznie przewyższają wynagrodzenia przeciętnego Polaka. Jak twierdzi były Prokurator Krajowy Edward Zalewski, jest to w pełni uzasadnione, bo: „prokuratorzy wykonują zawód trudny, wymagający najwyższej wiedzy zawodowej, niezwykle stresujący i społecznie ważny, dlatego ich wynagrodzenia, dla dobra sprawnego państwa i samych obywateli, powinny być nie tylko satysfakcjonujące, ale i konkurencyjne na rynku zawodów prawniczych”. Ponadto, aby zostać prokuratorem trzeba poświęcić co najmniej 8,5 roku na naukę. Aspirujący do zawodu prokuratora, poza ukończeniem trudnych studiów prawniczych trwających 5 lat, muszą ukończyć aplikację ogólną, a następnie aplikację prokuratorską - łącznie 3,5 roku. Warto również przypomnieć, że szansa dostania się na aplikację prokuratorską wynosi tylko 20%.