Słownik
Funkcje płacy
Role, które pełni płaca (wynagrodzenie za pracę) w życiu pracownika, firmy i społeczeństwa. Role te są zróżnicowane, gdyż płaca jest jedną z najważniejszych, a zarazem bardzo złożonych kategorii naszego życia. Ma ona też różne wymiary: gospodarczy, społeczny, prawny, psychologiczny, moralny, a nawet polityczny. W teorii ekonomii i socjologii wyróżnia się najczęściej następujące funkcje płacy:
1. Dochodową: płaca jest podstawą kształtowania poziomu dochodów pracowniczych (rodzinnych). Określa sytuację dochodową gospodarstw domowych oraz możliwość zaspokojenia ich potrzeb dzięki nabywaniu dóbr i usług konsumpcyjnych oraz oszczędzaniu pewnej ich części.
2. Motywacyjną: płaca jako element kosztów działalności gospodarczej skłania pracodawców do racjonalnego i oszczędnego gospodarowania zasobami pracy, zaś jako główny element dochodów pracowniczych skłania pracowników do lepszej, wydajniejszej pracy, podnoszenia i zmiany kwalifikacji zawodowych, utrzymania lub zmiany miejsca pracy.
3. Kosztową: płaca i związane z nią opłaty są ważnym składnikiem kosztów własnych produkcji, rzutujących na poziom kosztów jednostkowych i rentowność firmy. Wysoki poziom płac podnosi koszty własne, ale niekoniecznie prowadzi do pogorszenia rentowności wskutek zwiększenia kosztu jednostkowego. Może się bowiem zdarzyć. że firma osiąga wysoką wydajność, w pełni wykorzystując czas pracy, doskonaląc organizację pracy i produkcji, a także racjonalnie gospodarując pozostałymi czynnikami produkcji.
4. Społeczną: płaca kształtuje stosunek do pracy, dyscyplinę pracy, preferencje co do wyboru rodzaju i poziomu kwalifikacji oraz miejsca pracy. Wpływa na kształtowanie stosunków wzajemnych między pracownikami oraz między kadrą a przełożonymi, a także na ład i spokój społeczny. Jest także znaczącym wyznacznikiem pozycji społecznej pracownika (tzw. rola stratyfikacyjna płacy);
5. Informacyjną: wysokość i zróżnicowanie płac stanowi dla pracowników, pracodawców, związków zawodowych i państwa ważny instrument aktywnego kształtowania polityki dochodów, określania poziomu, struktury i dynamiki wzrostu płac w poszczególnych sferach i działach gospodarki.
Zobacz więcej haseł
1. Dochodową: płaca jest podstawą kształtowania poziomu dochodów pracowniczych (rodzinnych). Określa sytuację dochodową gospodarstw domowych oraz możliwość zaspokojenia ich potrzeb dzięki nabywaniu dóbr i usług konsumpcyjnych oraz oszczędzaniu pewnej ich części.
2. Motywacyjną: płaca jako element kosztów działalności gospodarczej skłania pracodawców do racjonalnego i oszczędnego gospodarowania zasobami pracy, zaś jako główny element dochodów pracowniczych skłania pracowników do lepszej, wydajniejszej pracy, podnoszenia i zmiany kwalifikacji zawodowych, utrzymania lub zmiany miejsca pracy.
3. Kosztową: płaca i związane z nią opłaty są ważnym składnikiem kosztów własnych produkcji, rzutujących na poziom kosztów jednostkowych i rentowność firmy. Wysoki poziom płac podnosi koszty własne, ale niekoniecznie prowadzi do pogorszenia rentowności wskutek zwiększenia kosztu jednostkowego. Może się bowiem zdarzyć. że firma osiąga wysoką wydajność, w pełni wykorzystując czas pracy, doskonaląc organizację pracy i produkcji, a także racjonalnie gospodarując pozostałymi czynnikami produkcji.
4. Społeczną: płaca kształtuje stosunek do pracy, dyscyplinę pracy, preferencje co do wyboru rodzaju i poziomu kwalifikacji oraz miejsca pracy. Wpływa na kształtowanie stosunków wzajemnych między pracownikami oraz między kadrą a przełożonymi, a także na ład i spokój społeczny. Jest także znaczącym wyznacznikiem pozycji społecznej pracownika (tzw. rola stratyfikacyjna płacy);
5. Informacyjną: wysokość i zróżnicowanie płac stanowi dla pracowników, pracodawców, związków zawodowych i państwa ważny instrument aktywnego kształtowania polityki dochodów, określania poziomu, struktury i dynamiki wzrostu płac w poszczególnych sferach i działach gospodarki.
