Telemedycyna jako atrakcyjny dodatek do pakietu świadczeń dodatkowych

Wprowadzenie

Opieka medyczna jest benefitem, który od lat cieszy się niesłabnącą popularnością wśród zatrudnionych. Zgodnie z ostatnim raportem Sedlak & Sedlak Świadczenia dodatkowe w oczach pracowników w 2018 roku aż 48% ankietowanych wskazuje, że rozszerzony pakiet opieki medycznej jest dla nich najbardziej pożądanym świadczeniem, jakie może im zaoferować pracodawca. W ciągu ostatnich lat bardzo wiele zmieniło się w podejściu firm do zdrowia osób zatrudnionych. Uświadomiono sobie korzystny wpływ troski o kondycję pracowników na ich produktywność a także na wskaźniki absencji oraz na wizerunek organizacji. Dbałość o dobre samopoczucie personelu stała się jednym z najważniejszych elementów strategii HR przedsiębiorstw. Równocześnie specjaliści alarmują, że w związku ze stopniowym starzeniem się społeczeństwa nieustannie wzrasta zapotrzebowania na usługi i świadczenia zdrowotne. W połączeniu z takimi zjawiskami jak emigracja zarobkowa pielęgniarek i lekarzy, stopniowo prowadzi to do sytuacji, gdzie zaczyna brakować wyspecjalizowanych kadr medycznych. Dodatkowo towarzyszy temu wzrost wymagań ze strony usługobiorców, którzy domagają się dostosowania terminów wizyt do ich grafików przy zachowaniu szybkiego dostępu do pomocy specjalistów. Wszystko to sprawia, że w zakresie świadczeń medycznych konieczne staje się wprowadzenie nowych rozwiązań, które umożliwiłyby łatwy dostęp do pomocy lekarskiej bez długiego oczekiwania w kolejkach.

Telemedycyna jako mobilna forma świadczenia medycznego

Telemedycyna polega na świadczeniu usług medycznych takich jak porada lekarska, wypisanie recepty, wydanie skierowania na badania czy też interpretacja wyników badań diagnostycznych za pośrednictwem telefonu czy Internetu. Ta forma opieki medycznej w ciągu ostatnich sześciu lat zrobiła zawrotną karierę w Stanach Zjednoczonych, gdzie swoim pracownikom obecnie oferuje ją ponad 90% największych pracodawców. Prognozuje się, że w 2019 r. odsetek ten sięgnie aż 97% (Wykres 1).

Telemedycyna w Polsce

Telemedycyna w Polsce liczy zaledwie kilka lat. Istotne dla jej wyodrębnienia i rozwoju było przeprowadzone w 2013 roku badanie CBOS „Korzystanie z usług medycznych przez Internet”, które wykazało, że zdalne usługi medyczne spotykają się generalnie z przychylną postawą Polaków. Ponad 60% respondentów zadeklarowało wówczas, że zdecydowałoby się na kontakt z lekarzem w trybie online. Dodatkowo wyniki tego sondażu sugerowały, że wśród usług telemedycznych największą popularnością cieszyłaby się: możliwość zasięgnięcia anonimowej porady lekarskiej (z tego rodzaju usługi skorzystałoby 68% badanych) i skorzystania z konsultacji lekarskiej w razie nagłej potrzeby (64,3%). Swoistym kamieniem milowym, który umożliwił rozwój rynku telemedycznego w Polsce był grudzień 2015 roku, kiedy to znowelizowano ustawę o systemie informacji w ochronie zdrowia, dopuszczając udzielanie świadczeń medycznych na odległość za pośrednictwem rozwiązań teleinformatycznych lub systemów łączności. Ustawa ta uprawniła również lekarzy do orzekania o stanie zdrowia pacjenta nie tylko poprzez bezpośredni kontakt, ale także zdalnie. Od tego czasu szereg placówek medycznych zaczęło proponować klientom tego typu usługi jako dodatek do swojej dotychczasowej oferty (np. Medicover, czy Grupa LUX MED). Ponadto powstały firmy takie jak Edoktor24.pl czy Telemedico specjalizujące się w usługach lekarskich świadczonych na odległość.

Korzyści z zaoferowania pracownikom świadczeń telemedycznych

Dlaczego telemedycyna jest tak chętnie włączana przez zagranicznych pracodawców do oferty świadczeń dodatkowych? Pierwszą jej niewątpliwą zaletą jest niewygórowana cena tego typu usług. Zapewnienie pracownikowi możliwości skonsultowania się z lekarzem na odległość kosztuje firmę kilka razy mniej niż porada specjalisty udzielana twarzą w twarz. Dzięki temu nawet ci pracodawcy, których nie stać na wykupienie rozszerzonego pakietu usług medycznych dla pracowników, mogą włączyć specjalistyczne świadczenia medyczne do swojej oferty. Poza tym nie wszystkie problemy medyczne wymagają przeprowadzenia pełnego badania lekarskiego. Konsultacja online może stanowić formę wstępnej oceny tego, czy pacjent faktycznie powinien skorzystać z pełnopłatnej usługi lekarskiej w gabinecie, czy też wystarczy wywiad przeprowadzony ze specjalistą oraz wystawienie recepty czy skierowania.

Poza tym usługi telemedyczne są dostępne praktycznie w każdym miejscu, a zazwyczaj również o każdej porze dnia i nocy, siedem dni w tygodniu. Pracownik nie musi nawet wychodzić z pracy! W amerykańskich firmach można spotkać prywatne pokoje wyposażone w stanowiska komputerowe, gdzie zatrudnieni w razie potrzeby mogą spokojnie porozmawiać ze swoim lekarzem. W przypadku usług zdalnych przeszkodą w uzyskaniu świadczenia przestaje być to, że ktoś mieszka na terenie z ograniczonym dostępem do specjalistycznych placówek medycznych. Pomoc można uzyskać wszędzie, gdzie dociera zasięg sieci telekomunikacyjnych.
Telemedycyna jest też dużym wsparciem dla tych osób, które zmagają się z chorobami przewlekłymi, wymagającymi regularnej kontroli lekarskiej. Częste wizyty w gabinetach specjalistycznych są dużą niedogodnością, ale dzięki technologiom mobilnym przynajmniej część z nich może być realizowana na odległość.

Problemy i rozwiązania

Włączając do oferty swoich benefitów usługi telemedyczne trzeba wziąć pod uwagę kilka kwestii. Chociaż telemedycyna, jak zostało wcześniej wspomniane, wzbudza duży entuzjazm wśród amerykańskich pracodawców, to jednak stosunkowo nieduży odsetek tamtejszych pracowników (średnio 3%) faktycznie korzysta z tych świadczeń. Zdaniem specjalistów powodem jest to, że nie wszystkie organizacje poprzedzają wprowadzenie tego typu benefitów rzetelną akcją informacyjną, której celem jest powiadomienie zatrudnionych o dostępności takiej usługi, a także o warunkach uczestnictwa w programie oraz zakresie świadczeń medycznych, które można tą drogą uzyskać. W swoim raporcie „Jak skutecznie wykorzystać potencjał telemedycyny w polskim systemie ochrony zdrowia” Fundacja Telemedyczna Grupa Robocza (2018) podkreśla, że największą przeszkodą w rozwoju i poszerzeniu tej dziedziny opieki jest niski poziom świadomości tego, na czym ona polega i jakie korzyści mogą płynąć z jej wykorzystania.
Kolejną ważną kwestią jest staranny i przemyślany dobór dostawcy. Firma musi upewnić się, że usługi są świadczone przez wykwalifikowanych specjalistów. Wielu pracowników przed skorzystaniem z usług telemedycznych powstrzymuje fakt, że nie mają pewności, czy osoba z którą rozmawiają jest faktycznie lekarzem i czy jest wystarczająco kompetentna by formułować zalecenia. Warto, aby pracownik miał wgląd w takie informacje, jak wykształcenie i doświadczenie specjalisty, posiadane kwalifikacje, certyfikaty, ukończone szkolenia itp., i aby na ich podstawie mógł zdecydować z kim porozmawia o swoim problemie. Ważne jest również to, czy porada telemedyczna jest dołączana do elektronicznej dokumentacji medycznej osoby zatrudnionej, którą posiada ona w danej placówce, co pozwala na ciągłość leczenia i podgląd historii choroby. Trzeba także zwrócić uwagę na bezpieczeństwo w sieci i weryfikację, czy połączenia drogą online na pewno odbywają się na zasadzie zabezpieczonej transmisji danych i w jaki sposób chronione są dane pacjenta.

Zakończenie

Współczesny pracownik jest pracownikiem „mobilnym”. Nieustannie towarzyszą mu urządzenia takie jak smartfon, laptop czy tablet. Urządzenia te mogą stać się kanałem, za pośrednictwem którego w każdym momencie będzie on miał dostęp do fachowej porady lekarskiej. Ankieta przeprowadzona w 2016 r. przez NIH pośród 3 000 amerykańskich pacjentów korzystających z telemedycyny pokazała, że ponad 90% respondentów było bardzo zadowolonych z tego typu usług, a około jeden na trzech preferuje wręcz taką formę kontaktu z lekarzem nad wizytę w gabinecie lekarskim. Należy jednak pamiętać, że nie każdy problem można rozwiązać na odległość, a telemedycyna w swym zamyśle ma uzupełniać i wspomagać, a nie zastępować tradycyjne formy diagnozy i leczenia.