Wynagrodzenia w zawodach po zamawianych kierunkach studiów – część III

Pierwsza część opracowania, dotyczącego wynagrodzeń w zawodach związanych z zamawianymi kierunkami studiów, poświęcona była stanowiskom, na których najczęściej pracują absolwenci automatyki i robotyki, mechaniki i budowy maszyn, biotechnologii oraz chemii. Część druga koncentrowała się na takich kierunkach jak: fizyka. matematyka, budownictwo i wzornictwo. Z kolei część trzecia powinna w szczególności zainteresować studentów oraz magistrów i inżynierów mechatroniki, inżynierii materiałowej, inżynierii i ochrony środowiska oraz energetyki.
Na wstępie, dla przypomnienia lub gwoli informacji dla wszystkich tych, którzy od niniejszej części rozpoczęli lekturę opracowania, warto wspomnieć o kilku kwestiach „technicznych”. Po pierwsze, trzeba pamiętać, iż duża część kierunków zamawianych to studia techniczne, inżynierskie i o podobnym profilu, a wykładane przedmioty często się powtarzają. Dlatego też absolwenci różnych kierunków z puli zamawianych znajdują pracę w podobnych zawodach, często na tych samych stanowiskach. W związku z tym warto uważnie przeczytać całe opracowanie, a nie tylko fragmenty poświęcone konkretnym kierunkom. Po drugie, artykuł nie obejmuje wszelkich możliwości zawodowych po danym kierunku, a tylko te najpowszechniejsze i te, dla których zebrano dane od wystarczająco licznej grupy osób. Skoncentrowano się również na stanowiskach, które mogą objąć absolwenci zaraz po ukończeniu studiów, bądź tacy, którzy mogą się poszczycić niezbyt długim - maksymalnie kilkuletnim - stażem. Po trzecie, warto przypomnieć, iż średnie wynagrodzenie w gospodarce narodowej wyniosło w 2008 roku 2 943,88 PLN. Dobrze mieć to na względzie przy ocenie, czy na danych stanowiskach zarabia się mało, dużo, czy też może w sam raz. Wszystkie stawki płac podane w artykule są kwotami brutto.

Mechatronika

Mechatronika łączy wiedzę mechaniki, elektroniki, informatyki, cybernetyki oraz automatyki i robotyki. Jest to dziedzina niezwykle innowacyjna, a przedmiotem jej zainteresowania są najnowocześniejsze rozwiązania technologiczne. Absolwenci tego kierunku znajdują zatrudnienie w instytucjach naukowo-badawczych i ośrodkach badawczo-rozwojowych. Oferty pracy dla mechatroników mają firmy z przemysłu elektromaszynowego, motoryzacyjnego, lotniczego, wytwarzającego sprzęt AGD. Studenci tego kierunku, po ukończeniu nauki, znajdą również zatrudnienie w nowoczesnych stacjach serwisowych i diagnostycznych. Ze względu na interdyscyplinarny charakter tego kierunku, jego studenci i absolwenci powinni w szczególności przeczytać, oprócz kilku następnych akapitów, informacje odnoszące się również do innych kierunków zamawianych.

Na najwyższe wynagrodzenia mogą liczyć osoby zatrudnione na stanowisku, które najczęściej wymaga już pewnego doświadczenia. Mowa tu o głównym technologu produkcji. Mediana płac osób, pracujących na tym stanowisku, to prawie 5 000 PLN. Na zarobki nie mogą również narzekać specjaliści do spraw badań i rozwoju, konstruktorzy, automatycy i elektronicy. Szczegółowe dane zaprezentowano na wykresie 1.



Analizując wynagrodzenia automatyków bardziej szczegółowo, można stwierdzić, iż w większości województw przekraczają one średnią krajową. Więcej informacji o regionalnym zróżnicowaniu zarobków na tym stanowisku zawiera tabela 1.



Ciekawostką jest fakt, że stanowisko automatyka jest jednym z nielicznych, na których mediana zarobków w województwie mazowieckim nie jest najwyższa. W tym przypadku miejsce pierwsze zajmuje Pomorze, chociaż różnica między nim a Mazowszem nie jest szczególnie duża.

Na wszystkich stanowiskach, analizowanych w związku z kierunkiem mechatronika, mediana płac w firmach zagranicznych jest wyższa niż w przedsiębiorstwach z przewagą kapitału polskiego. Można się o tym przekonać, patrząc na dane z tabeli 2.



Szczególną uwagę w tabeli 2. zwraca wysokość mediany wynagrodzeń asystentów w dziale badań i rozwoju w firmach zagranicznych. Jest to 3 620 PLN, czyli więcej niż zarobki specjalistów tego samego działu w przedsiębiorstwach polskich.

Inżynieria środowiska i ochrona środowiska

Studia na kierunku inżynieria środowiska pozwalają zdobyć techniczną wiedzę, która pomoże w chronieniu środowiska i prowadzeniu zrównoważonej polityki rozwoju. Dziedzina ta związana jest z szerokim zakresem ludzkich działań (budownictwo, rolnictwo, przemysł), które mają ogromny wpływ na środowisko przyrodnicze. Studenci kończący ten kierunek mogą szukać pracy w organach administracji państwowej i samorządowej, instytucjach, funduszach i fundacjach, zajmujących się ochroną środowiska oraz w biurach planowania przestrzennego. Duże możliwości zatrudnienia daje również przemysł i branża konsultingowa. Zapotrzebowanie na absolwentów tego kierunku zgłaszają także firmy zajmujące się produkcją i eksploatacją urządzeń wykorzystywanych w ochronie środowiska oraz przedsiębiorstwa gospodarki wodnej i sanitarnej.
Specjaliści ochrony środowiska zazwyczaj znajdują zatrudnienie w jednostkach administracji i firmach o podobnym profilu, jak wspomniane powyżej. Stąd też, w niniejszym opracowaniu, zdecydowano się na połączenie analiz odnośnie obydwóch kierunków.
Ci, absolwenci inżynierii i ochrony środowiska, którzy planują związać swoją karierę z firmami produkcyjnymi, powinni przeglądnąć wcześniejsze analizy, traktujące o zarobkach konstruktorów, asystentów w dziale produkcji, specjalistów ds. badań i rozwoju, etc. Osoby związane z branżą konsultingową, bądź planujące w niej pracę, mogą zwrócić uwagę na dane na temat analityków rynku. Pozostałych powinny szczególnie zainteresować informacje o wynagrodzeniach na dwóch unikalnych stanowiskach, związanych z ochroną środowiska – specjalisty i inspektora do spraw ochrony środowiska.



Mediana zarobków analityków rynku jest wysoka, jednakże trzeba pamietać, iż nie dotyczy ona wyłącznie branży ochrony środowiska, ale jest wypadkową płac na tym stanowisku w firmach o róznym profilu. Tak więc wartość 4 500 PLN należy traktować bardzo ostrożnie. Z kolei zarobki na pozostałych dwóch stanowiskach, związanych z konkretną dziedziną i jednoznacznie zdefiniowanych, nie należą do najwyższych. Co wiecej, nie przekraczają one średniej krajowej. Trzeba również dodać, iż 25% specjalistów do spraw ochrony środowiska zarabia mniej niż 2 000 PLN, a tylko co dziesiątemu udaje się przekroczyć granicę 5 500 PLN.
Znaczące dysproporcje zaobserwowano w płacach na tym stanowisku w firmach polskich i zagranicznych. W tych pierwszych mediana wynagrodzeń całkowitych wynosi 2 400 PLN, a w drugich aż 4 225 PLN. Co ciekawe, takich różnic nie ma nawet w przypadku analityków rynku, którzy w polskich przedsiebiorstwach zarabiają 3 750 PLN, a w zagranicznych 4 500 PLN.
Zarobki specjalistów i inspektorów ochrony środowiska nie są szczególnie zróżnicowane w zależności od wielkości miasta. Dokładne wartości zebrano w tabeli 3.



Brak zróżnicowania płac w przypadku inspektorów nie dziwi, gdyż jest to stanowisko ściśle związane ze sferą budżetową, co oczywiście skutkuje unifikacją zarobków. Wynagrodzenia specjalistów również są stosunkowo jednolite, choć tutaj występują już większe rozbieżności.
Trudno także oczekiwać znaczących dysproporcji w zarobkach inspektorów, w ujęciu regionalnym. Za to już płace specjalistów do spraw ochrony środowiska są dość silnie – pod tym względem – zróżnicowane.



Warto zwrócić uwagę, iż zarobki w regionie centralnym (w województwie mazowieckim) wcale nie są najwyższe w kraju, a co więcej - są niższe niż średnia krajowa.

Inżynieria materiałowa

Chcąc jednym zdaniem opisać ten kierunek, można stwierdzić, iż jego studenci uczą się, jaki wpływ na właściwości różnych materiałów ma ich struktura chemiczno-fizyczna. Zdobyta wiedza powala inżynieriom tej specjalizacji na pracę w przedsiębiorstwach wytwarzających i przetwarzających różnego rodzaju materiały. Absolwenci tego kierunku pracują również w biurach projektowych, instytucjach naukowo-badawczych, a także w firmach zajmujących się handlem zaawansowanymi technicznie materiałami.
Podobnie jak w przypadku innych, technicznych kierunków, najwyższe wynagrodzenia są związane z takimi stanowiskami, jak główny technolog produkcji i – oczywiście – branżowy przedstawiciel handlowy. Na pokaźne zarobki mogą również liczyć specjaliści do spraw badań i rozwoju, oraz specjaliści do spraw materiałowych. Zapewne obszerne analizy dotyczące tego ostatniego stanowiska byłyby najbardziej interesujące w kontekście omawianego kierunku. Niestety brak wystarczających danych uniemożliwia ich opracowanie i zezwala wyłącznie na podanie mediany. Podstawowe informacje o zarobkach na stanowiskach związanych z kierunkiem inżynieria materiałowa prezentuje wykres 3.



W ujęciu regionalnym, w poszczególnych województwach, zarobki technologów produkcji mieszczą się w przedziale od 2 424 PLN do 3 945 PLN. W przypadku wynagrodzeń specjalistów ds. planowania produkcji dolna granica to 2 780 PLN, a górna 4 950 PLN. Dane odnośnie poszczególnych województw zebrano w tabeli 5.



Zarówno osoby, pracujące na stanowisku technologa produkcji, jak i specjalisty do spraw planowania produkcji, najlepiej wynagradzane są w województwie mazowieckim, a najgorzej w lubelskim. W zdecydowanej większości województw płace na tych stanowiskach przekraczają, często znacznie, średnią krajową.
Warto również wspomnieć, iż zarobki technologów produkcji w miastach różnej wielkości są umiarkowanie zróżnicowane. Podobnie jest z płacami specjalistów do spraw planowania produkcji. Wyjątkiem w ich przypadku są niezwykle wysokie wynagrodzenia w stolicy. Dokładne dane zestawiono w tabeli 6.



Interesująco przedstawia się zestawienie zarobków w firmach polskich i zagranicznych. Tego, o ile więcej (na wybranych stanowiskach) płacą te drugie, można się dowiedzieć z tabeli 7.



Podobnie, jak w przypadku zestawienia stanowisk związanych z mechatroniką, wynagrodzenia asystentów w firmach zagranicznych są porównywalne do płac specjalistów w firmach polskich.

Energetyka

Absolwenci tego kierunku pracują przy projektowaniu i wdrażaniu rozwiązań, stosowanych w energetyce i przemysłach pokrewnych. Miejscem ich zatrudnienia są najczęściej zakłady, zajmujące się wytwarzaniem, przetwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii. Energetycy pracują także przy przedsięwzięciach, związanych z modernizacją i projektowaniem maszyn oraz wdrażaniem nowych technologii. Innowacyjne koncepcje energetyczne i coraz większy nacisk na ochronę środowiska stanowią dla absolwentów energetyki wyzwanie, ale również dają im nowe możliwości. W związku z działaniami proekologicznymi i polityką lepszej efektywności wykorzystania zasobów, energetycy mogą również znaleźć zatrudnienie w jednostkach samorządowych i zespołach administracji centralnej. Wynagrodzenia na niektórych stanowiskach, związanych z kierunkiem energetyka, zaprezentowano na wykresie 4.



Najwyższe wynagrodzenia, spośród stanowisk uwzględnionych na wykresie 4, związane są z pracą analityka rynku. Ale na pokaźne zarobki mogą również liczyć energetycy oraz specjaliści do spraw technicznych i serwisu. Mediana ich płac równa jest 4 000 PLN. Poniżej średniej krajowej zarabia się na stanowiskach asystenckich. Słabo wynagradzani są również elektrycy.
W tabeli 8 zaprezentowano, jak kształtują się mediany zarobków specjalistów do spraw technicznych i serwisu w bardziej szczegółowym ujęciu regionalnym.



Bezsprzecznie, najwyższe wynagrodzenia orzymują specjaliści do spraw technicznych i serwisu z Mazowsza. Aż 800 PLN mniej zarabiają drudzy w rankingu, specjaliści z województwa pomorskiego i łódzkiego. Najniższe płace na tym stanowisku odnotowano w kujawsko-pomorskim.

W zdecydowanej większości przypadków wyższe wynagrodzenia oferują absolwentom energetyki firmy zagraniczne, a niższe – polskie. Na niektórych stanowiskach rozbieżności są bardzo duże, co potwierdzaja dane z tabeli 9.



Różnica w płacach konstruktorów to aż 1 500 PLN, a w przypadku specjalistów ds. technicznych i serwisu - 1 250 PLN. Dysproporcja pomiędzy wynagrodzeniem elektryków w firmach polskich i zagranicznych wynosi „tylko” 700 PLN, ale w ujęciu procentowym to prawie 30%.

Zarobki na stanowiskach uwzględnionych w tabeli 9. są również zróżnicowane, choć w nieco mniejszym stopniu, w firmach różnej wielkości. Żeby się o tym przekonać, wystarczy spojrzeć na tabelę 10.



W powyższej tabeli zwraca uwagę wynagrodzenie konstruktorów w firmach zatrudniających od 50 do 249 osób. Jego mediana to tylko 3 130 PLN, czyli o 570 PLN mniej niż w przedsiębiorstwach, w których pracuje poniżej 50 osób.

Podsumowanie

Osoby kończące mechatronikę, ze względu na interdyscyplinarny charakter studiów, mają możliwość podjęcia pracy na wielu różnych stanowiskach. Szczególnie dobrze wynagradzane to na przykład główny technolog produkcji, konstruktor, automatyk, inżynier produkcji/procesu.
Zarobki inspektorów i specjalistów do spraw ochrony środowiska są stosunkowo niskie i nie przekraczają średniej krajowej płacy. W najlepszej sytuacji, pod względem wysokości wynagrodzeń, są specjaliści ochrony środowiska z regionu północno-zachodniego, a w najtrudniejszej z województw wschodnich.
Absolwenci inżynierii materiałowej mogą liczyć na pokaźne zarobki, między innymi jako przedstawiciele handlowi firm branży technicznej. Zwracają uwagę również bardzo wysokie wynagrodzenia specjalistów do spraw planowania produkcji, pracujących w Warszawie. Na płace nie powinni również narzekać asystenci działów produkcyjnych w firmach zagranicznych.
Na wynagrodzenia rzędu 4 000 PLN miesięcznie mogą liczyć osoby zajmujące stanowisko energetyka i specjalisty do spraw technicznych i serwisu. Niewiele mniej zarabiają konstruktorzy.