Luka płacowa, czyli różnica pomiędzy zarobkami mężczyzn i kobiet jest obecnie powszechnym tematem dyskusji społecznych na świecie. Różnice w wynagrodzeniach ze względu na płeć są znaczne w większości państw. Jednak dzięki coraz większej ilości podejmowanych działań politycznych i inicjatyw społecznych maleją z roku na rok.
Według danych OECD, wysokość luki płacowej wykazuje z roku na rok tendencję spadkową we wszystkich krajach. Obecnie w żadnym z państw badanych przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju wartość wskaźnika zróżnicowania wynagrodzenia kobiet i mężczyzn nie przekracza 40%, tak jak miało to miejsce przed 2000 rokiem.
Zmniejszenie różnicy w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn to jeden z głównych celów Unii Europejskiej. Pierwsze regulacje na temat równości wynagradzania obu płci pojawiły się w latach 50. XX wieku i są rozbudowywane kolejnymi zmianami. Zgodnie z art. 8 traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) we wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet. Artykuł 157 TFUE stanowi, że państwa członkowskie powinny zapewniać stosowanie zasady równości wynagrodzeń za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości.
Luka płacowa w Europie
Eurostat zbadał jak zjawisko zróżnicowania wynagrodzenia kobiet i mężczyzn kształtowało się w Europie w 2016 roku. Europejski Urząd Statystyczny do obliczania wskaźnika zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć (
gender pay gap) pod uwagę wziął przeciętne stawki godzinowe brutto kobiet i mężczyzn w przedsiębiorstwach, w których jest zatrudnionych więcej niż 9 osób. Dodatkowo, z badania zostali wykluczeni pracownicy zatrudnieni w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie, rybactwie oraz w administracji publicznej i obronie narodowej. Wskaźnik zróżnicowania wynagrodzenia według płci, którym posługuje się Eurostat, to iloraz różnicy między przeciętną godzinową stawką wynagrodzenia brutto mężczyzn i kobiet przez przeciętną godzinową stawkę wynagrodzenia brutto mężczyzn.
x – wartość luki płacowej
m – przeciętna godzinowa stawka wynagrodzenia brutto mężczyzn
k - przeciętna godzinowa stawka wynagrodzenia kobiet
We wszystkich krajach badanych przez Eurostat kobiety zarabiają mniej niż mężczyźni oraz istnieją znaczne dysproporcje w wielkości tej różnicy między krajami. Największa różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn występuje w Estonii – wskaźnik
gender pay gap w tym kraju wynosi 25,3%. Wysokie wartości indeks ten przyjmuje także w Czechach (21,8%) i Niemczech (21,5%). Polska należy do 5 krajów z najniższymi wartościami wskaźnika
gender pay gap wśród wszystkich uwzględnianych przez Eurostat. Luka płacowa w naszym kraju w 2016 roku według Eurostatu wynosiła 7,2%. Niższa była tylko w Rumunii, Włoszech, Luksemburgu oraz Belgii.
Luka płacowa w wybranych krajach w 2016 roku (w %)
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych Eurostat
Z danych opublikowanych przez Eurostat wynika, że wysokość luki płacowej różni się nie tylko ze względu na kraj, w którym to zjawisko ma miejsce, ale także przyjmuje różne wartości dla osób w różnym wieku. Po ich uwzględnieniu nie we wszystkich przypadkach kobiety zarabiają mniej niż mężczyźni. W Belgii i Francji wskaźnik
gender pay gap przyjmuje ujemne wartości dla osób poniżej 25 roku życia i wynosi odpowiednio: -2,7 i -3,8%. Oznacza to, że kobiety w tym przedziale wiekowym w tych krajach zarabiają więcej niż mężczyźni. Warto zwrócić także uwagę na Wielką Brytanię, gdzie wysokość luki płacowej rośnie wraz z wiekiem. Różnica w wynagrodzeniach kobiet poniżej 25 roku życia jest ponad 5 razy mniejsza niż dla tej samej płci, ale w przedziale wiekowym 55-64 lata. W naszym kraju wskaźnik
gender pay gap najwyższą wartość przyjmuje dla osób od 25 do 44 roku życia, natomiast najniższą dla osób w wieku 55-64.
Procentowa różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn
w różnych grupach wiekowych w wybranych krajach w 2016 (w %)
nazwa kraju
|
poniżej 25 lat
|
25-34
|
35-44
|
45-54
|
55-64
|
Belgia
|
-2,7
|
0,6
|
5,3
|
7,1
|
15,4
|
Bułgaria
|
6,9
|
13,9
|
20
|
17,6
|
6,2
|
Hiszpania
|
10,3
|
7,7
|
10,4
|
16,7
|
22,7
|
Francja
|
-3,8
|
8,4
|
12,8
|
18,9
|
21,1
|
Włochy
|
16
|
5,1
|
5,7
|
6,4
|
5,7
|
Holandia
|
3,6
|
1
|
9,5
|
20,1
|
21,1
|
Polska
|
7,6
|
9
|
12
|
6,9
|
2,3
|
Finlandia
|
4,4
|
11,4
|
18
|
19,1
|
21,3
|
Szwecja
|
4,5
|
8,4
|
14,8
|
16,4
|
16,1
|
Wielka Brytania
|
4,5
|
12,7
|
22
|
27,7
|
26,9
|
Źródło: opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych Eurostat
Sedlak & Sedlak wyraża zgodę na publikację niniejszych opracowań pod warunkiem powołania się na źródło: wynagrodzenia.pl oraz zamieszczenie pod artykułem aktywnego linku do strony Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń (https://wynagrodzenia.pl/t/ogolnopolskie-badanie-wynagrodzen-np) czcionką nie mniejszą niż czcionka użyta w publikacji.