Płaca podstawowa

Cena stosunku pracy. Stały składnik płacy, kwota, jaką uiszcza pracodawca pracownikowi w zamian za pozostawanie w stosunku pracy. Wyrażana w postaci określonej stawki czasowej (godzinowej, tygodniowej, miesięcznej lub rocznej), w której skład wchodzą także wszelkie dodatki przypisane do danego stanowiska pracy. Płaca podstawowa jest częścią wynagrodzenia pracownika, w stosunku do której mają zastosowanie wszystkie podstawowe zasady wynagrodzenia:
1. Płaca podstawowa jest obowiązkowa, tzn., że nie można pozostawać w stosunku pracy bez określenia podstawowej stawki płac.
2. Płaca podstawowa jest osobista, tzn. że jest przypisana do konkretnego pracownika jako strony stosunku pracy i nie ma on możliwości zrzeczenia się jej lub przekazania praw do niej na inną osobę, poza przewidzianymi prawnie wyjątkami.
3. Płaca podstawowa jest okresowa, tzn. jej wypłacanie musi odbywać się w określonym z góry czasie i miejscu.
4. Płaca podstawowa jest przysparzająca, tzn. że jej funkcją jest zwiększanie aktywów po stronie majątku pracownika.
5. Płaca podstawowa ma charakter finansowy, tzn. że wypłacana jest w formie pieniężnej w walucie polskiej a wszelkie odstępstwa od tej normy (np. przelanie środków finansowych na rachunek bankowy) wymagają zgody pracownika.
6. Płaca podstawowa ma charakter świadczenia wzajemnego, tzn. że przysługuje (poza określonymi przez prawo wyjątkami) za wykonanie pracy pod kierownictwem przełożonego w sposób sumienny, staranny i niewadliwy.
7. Płaca podstawowa jest chroniona prawnie, co oznacza, że wszelkie ograniczenia i odstępstwa od ustalonych przez prawo pracy zasad jej przyznawania podlegają szczególnej ochronie, w przeciwieństwie do innych składników wynagrodzenia.
8. Płaca podstawowa ma charakter równoważny pod względem prawnym, tzn., że pracodawca płaci za usługę pracy zgodnie z wartością tej usługi, tak, aby płaca stanowiła ekwiwalent pracy. Równoważność pod względem prawnym nie odpowiada równowartości pod względem ekonomicznym. Prawo pracy przewiduje, że w zamian za pracę należy się godziwe wynagrodzenie, którego warunki realizacji określają przepisy zakładowego i stanowionego przez ustawodawcę prawa pracy oraz polityka państwa, wyrażona w ustalaniu najniższego wynagrodzenia za pracę.
Płaca podstawowa jest nazywana także płacą zasadniczą, wynagrodzeniem zasadniczym, wynagrodzeniem podstawowym, stawką osobistego zaszeregowania, stawką zasadniczą, stawką podstawową.

Patrz też: Płaca