Czy jawność premii wpływa na efektywność wynagradzania za efekty?

W ostatnim czasie, za sprawą unijnej dyrektywy o przejrzystości wynagrodzeń, coraz więcej mówi się o jawności płac. Choć wciąż nie wiadomo, jakie konkretne regulacje zostaną wprowadzone do polskiego prawa na podstawie unijnych przepisów, toczy się wiele dyskusji na temat tego, jak większa jawność może wpłynąć na firmy i pracowników. W kontekście wynagrodzeń za efekty możemy zastanawiać się, w jaki sposób znajomość wynagrodzeń, które za swoje wyniki otrzymują inni, może oddziaływać na pracowników. Innymi słowy, czy system wynagradzania za efekty, w którym premie są jawne, działa na pracowników inaczej niż system, w którym premie otrzymywane przez innych nie są powszechnie znane. Choć każdy z nas może mieć swoją opinię na ten temat, odpowiedź na to pytanie nie jest wcale łatwa. Po pierwsze, wydaje się, że w obecnym kontekście prawnym ujawnianie premii wraz z informacją o imieniu i nazwisku osoby, która ją otrzymała, może stanowić naruszenie prawa do ochrony danych osobowych. W związku z tym można założyć, że niewiele polskich firm prowadzi taką praktykę. Co więcej, nawet jeśli takie przypadki się zdarzają, to mogą to być raczej studia indywidualnych przypadków, a nie źródło rzetelnej wiedzy. Spróbujmy zatem przyjrzeć się kilku badaniom naukowym, które były prowadzone nad związkiem jawności premii z zachowaniami pracowników. Niestety, trudno oczekiwać, że jakakolwiek firma zgodzi się na wprowadzenie systemu wynagradzania w ramach eksperymentu naukowego, dlatego takie badania mają często charakter laboratoryjnych symulacji.